Posts in category: دسته‌بندی نشده

انواع مختلفی از دماسنج (ترمومتر) در بازار وجود دارد. اما قبل از خرید، باید اطلاعات وسیعی از انواع دماسنج و کاربرد آنها بدانید. قطعا می دانید که برای رعایت قوانین ذخیره سازی ایمن در یک مرکز تهیه غذا، به دماسنجی متفاوت تر از دماسنج عمومی نیاز است. به طور کلی اعتقاد ما بر این است که نوع کاربرد شما در انتخاب دماسنج (تر) بسیار تاثیر گذار است. بنابراین در این مقاله اطلاعات مفیدی درباره انواع دماسنج برای شما کاربران عزیز ارائه داده ایم تا انتخابی مفید داشته باشید.

نگاهی کوتاه به انواع ترمومتر

بهتر است قبل از معرفی کامل انواع ترمومتر، نگاه اجمالی به آنها بیندازیم و سپس به سراغ مطالب جزئی برویم.

• دماسنج پروب
• دماسنج مادون قرمز
• دماسنج نوع K
• ترموگراف دما
• دماسنج برچسبی
• دماسنج سنسوری دوگانه
• دماسنج آنالوگ
• دماسنج دوربین حرارت

معرفی انواع دماسنج

بعد از معرفی اجمالی انواع دماسنج، بهتر است درباره انواع آنها مطالب جزئی و دقیقی از آنها به شما ارائه دهیم.

دماسنج پروب

دماسنج پروب به عنوان یکی از متداول ترین انواع ترمومتر ها شناخته می شود. آنها توانایی خواندن دمای فوری مواد غذایی، مایعات و نمونه های نیمه جامد را دارند. این دماسنج معمولا دارای نوک تیز است که کار نفوذ در مواد را راحت تر می کند. بیشترین استفاده از ترمومتر پروب در مراکز تهیه غذا، آزمایش های بهداشتی، خرده فروشی ها و آزمایشگاه های ایده آل است. دو نوع دماسنج پروب موجود است:

• دماسنج ثابت قلم : استفاده ای آسان و ارزان دارند.
• دماسنج سیمی : دارای 1 کابل متری و دیگر پیچیدگی ها.

هشداردهنده ها، طرح های تاشو و دیگر طرح های این نوع دماسنج موجود است. اگر قصد استفاده در محیط های حرفه ای دارید، توصیه ما استفاده از قابلیت کالیبراسیون دماسنج پروب است.

مزایای دماسنج پروب

• استفاده آسان از نمایشگر
• قابلیت حمل آسان
• تفاوت در اندازه، مواد و قدرت مانور دماسنج ها
• دماسنج سیمی بدون ذره ای خطر، کاربرد را به بیشترین مقدار می‌رساند
• متغیر بودن دامنه، وضوح و دقت اندازه گیری

دماسنج مادون قرمز

یکی از انواع دماسنج های غیر تماسی، دماسنج مادون قرمز است. ویژگی های غیر تماسی این نوع دماسنج به آنها قابلیتی عالی برای اندازه گیری دمای سطح بسیار بالا یا پایین داده است. این نوع دماسنج برای نشان دادن مرکز نقطه اندازه گیری از یک سیستم هدف گیری لیزری استفاده می کند. دماسنج مادون قرمز به دلیل پیچیدگی هایی که دارد در اندازه گیری دما و میزان انتشار آن دچار پیچیدگی می شوند. بیشترین استفاده آنها در مکان های تجاری خودرو و سیستم های تهویه مطبوع است.

این نوع ترمومتر در اندازه گیری دمای شدید فرآیند های تولیدی کاربرد دارند. استفاده از قابلیت کالیبراسیون قابل ردیابی و درک صحیح اندازه و میزان انتشار دما نیز توصیه ماست.

مزایای دماسنج مادون قرمز

• عدم تماس
• با کشیدن ماشه، دما را اندازه گیری کنید.
• دارای سیستم هدف گیری لیزری به منظور تعیین دقیق دما
• متغیر بودن دامنه، وضوح و دقت اندازه گیری

دماسنج نوع K

دماسنج نوع K از انواع دماسنج های تخصصی و متنوعی است که با دماهای شدید در آزمایشگاه ها و صنایع سروکار دارند. برنامه هایی که نیاز به دقت بالا دارند، می توانند از این دماسنج استفاده کنند. بهترین ویژگی ترمومتر نوع K در تسهیل طیف وسیعی از پلاگین قابل تعویض است. نوع K اشاره به ترکیب فلزها دارد و هنوز هم از این واحد به عنوان نام متداول ترین نوع ترمومتر یاد می شود. ما این نوع ترمومتر را به کاوشگر های هوا، مایع، نفوذی و سطحی تقسیم می کنیم.

استفاده از ترمومتر نوع K در محیط های حرفه ای توصیه ماست و این مدل دارای چندین سنسور خواندنی است که مقایسه را امکان پذیر می سازد. کالیبراسیون نیز در استفاده از این نوع دماسنج نیز توصیه می شود.

مزایای دماسنج نوع K

• دامنه های اندازه گیری دما
• دقت بالا
• دارای کاوشگرهای قابل تعویض برای هر کاربرد
• دارای قابلیت سنسور دوگانه که خواندن مقایسه ای را امکان پذیر کرده است.
• تفاوت در اندازه، مواد و قدرت مانور کاوشگرها
• متغیر بودن دامنه، وضوح و دقت اندازه گیری

ترموگراف دما

ترموگراف دما دارای قابلیت اندازه گیری مدام دما است. معمولا پس از فعال سازی، دما محیط را در فواصل به طور پیش فرض ضبط و ذخیره می کنند. امکان مشاهده داده ها بر روی نمودار وجود دارد، اما برخی ترموگراف های دما، داده ها را در زمان واقعی خود نشان می دهند.

از دیگر ویژگی های ترموگراف دما می توان به سازگاری آنها با رایانه، تبلت و لپ تاپ اشاره کرد. آنها به گونه ای طراحی شده اند که می توانند سطح حرارت در مناطق بحرانی که باید ثبات درجه حرارت در آنها وجود داشته باشند را ردیابی می کنند. بیشترین کاربرد آنها در اتاق های ذخیره سازی، حمل و نقل و آزمایشگاه ها است. اگر قصد ارائه سوابق منظم دما به مدیریت یا همکاران دارید، استفاده از ترموگراف دما و قدرت کالیبره آن پیشنهاد ماست.

مزایای ترموگراف دما

• امکان پیوست و ایمیل گزارشات دمای ضبط شده
• دارای محدودیت های هشدار قابل تنظیم توسط کاربر
• امکان انتخاب ورود به سیستم، زمان شروع و حالت ورود به سیستم را به کاربر می دهد.
• دارای نرم افزار تجزیه و تحلیل داده ها در قالب نمایش گرافیکی
• متغیر بودن دامنه، وضوح و دقت اندازه گیری

دماسنج برچسبی

دماسنج های برچسبی دقیق نیستند، اما مفیدند. ترمومتر برچسبی در فرآیندهایی که نیاز دارند به مقادیر خاص برسند، کاربرد دارد. برچسب ها در مشخص کردن زمان بیش از دمای هوا مناسب بوده و بیشترین کاربرد آن در کارخانه های تولید نوشیدنی به منظور نظارت بر مخازن است. خرید دماسنج برچسبی اقدامی نسبتا ارزان بوده و برای ثبت سوابق دائمی دما مناسب هستند.

دماسنج برچسبی دارای فویل هایی است که هر کدام نسبت به دمای متفاوت حساس اند که در صورت قرار گرفتن در معرض آن به رنگ سیاه در می آیند. دماسنج برچسبی دارای قابلیتی برگشت ناپذیر بوده و تنها یکبار قابل فعال سازی اند.

مزایای دماسنج برچسبی

• هر بخش دارای مقادیر دمای C و F است.
• مقاوم در برابر روغن و آب
• امکان برگشت تغییر رنگ (حتی پس از سرد شدن) وجود ندارد.
• امکان برداشتن برچسب ها و چسباندن آنها به گزارش ها وجود دارد.
• مناسب برای گزارش های ردیابی

دماسنج سنسوری دوگانه

دماسنج سنسوری دوگانه بی نظیرند، زیرا نحوه ثبت و نمایش داده متفاوتی دارند. برخلاف دیگر دماسنج ها، دارای دو کاوشگر از انواع مختلف اند. متداول ترین چیدمان این نوع دماسنج در دارا بودن یک کاوشگر داخلی و یک کاوشگر خارجی است که گاهی از طریق سیم به یکدیگر متصل می شوند.

کاوشگر های خارجی دارای قابلیت قرارگیری در فاصله زیاد از واحد و بدون سیم در دامنه های طولانی باشند. امکان مقایسه مستقیم در هر دو نمایشگر به طور همزمان وجود دارد. بیشترین کاربرد آن در یخچال فریزر است. خرید ترمومتر سنسوری دوگانه در محل های ذخیره سازی و کلاس های درس انتخابی ارزان و بادوام است. فعالسازی قابلیت کالیبراسیون نیز توصیه می شود.

مزایای دماسنج سنسوری دوگانه

• مقایسه همزمان دمای مکان های مختلف
• کمک به شناسایی دلیل تغییر دما داخلی
• نمایش گذاری هر قرائت سنسور بر روی واحد اصلی
• امکان نصب واحد اصلی بر روی دیوار یا میز کار
• متغیر بودن دامنه، وضوح و دقت اندازه گیری

دماسنج آنالوگ

دما سنج آنالوگ به عنوان یکی از ارزان ترین و محبوب ترین انواع دماسنج شناخته می شود. بیشترین استفاده آنها در خانه یا محیط های غیر تخصصی که نیاز به ردیابی ندارند، است. بیشتر افراد ترمومتر دماسنج را به دستگاه های پر از مایع ربط می دهند. اما این اصطلاح مربوط به دستگاه های Bi-Metal است که با اجزای مکانیکی قابل استفاده اند.

مزایای دماسنج آنالوگ

• دارای نمایشگری ساده و قابل خوانا
• قابلیت اندازه گیری درجه سانتی گراد و درجه فارنهایت
• قابل نصب برروی دیوار هستند.
• قابلیت غوطه ور شدن در آب
• نیاز کم به تعمیر و نگهداری دارند.
• متغیر بودن دامنه، وضوح و دقت اندازه گیری

دماسنج دوربین حرارتی

دماسنج دوربین حرارتی با وجود دقیق نبودن، باعث افتخار دوربین های تصویربرداری حرارتی اند. ترمومتر های دوربین حرارتی امکان شناسایی فوری مناطق گرم و سرد را از طریق تصاویر حرارتی فراهم می کنند. استفاده از دماسنج دوربین حرارتی برای مشکلات پنهانی عالی بوده و بیشترین کاربرد آنها در نقشه برداری ساختمان به منظور یافتن رطوبت و نشتی است.

دماسنج دوربین حرارتی در تشخیص تلفات انرژی، عایق ضعیف و گسل های الکتریکی نیز کاربرد دارد.

مزایای دماسنج دوربین حرارتی

• امکان بارگیری تصاویر موجود در دوربین در رایانه ها و کامپیوتر های شخصی آسان است.
• امکان پیوست داده های ضبط شده در ایمیل ها و گزارشات وجود دارد.
• مناسب برای یافتن و ردیابی خطاهای موجود در محیط های کنترل شده وجود دارد.
• امکان وضوح و نمایش تصویر متغیر وجود دارد.
• برخی مدل ها دارای قابلیت تصحیح میزان انتشار و دمای منعکس شده را دارند.
• متغیر بودن دامنه، وضوح و دقت اندازه گیری

در این مقاله از وبلاگ شرکت تشخیص طبی ملک، درباره ی ترمومتر (دماسنج) و انواع آن صحبت کردیم. این وسیله، یکی از پرکاربرد ترین لوازم آزمایشگاهی در انواع آزمایشگاه هاست. شما با توجه به نوع عملیات، نوع محیط، محدوده ی دمایی و … باید ترمومتر مناسب را انتخاب و تهیه نمائید.

پی اچ متر یا PH سنج مانند یک ولت متر کار می کند. ولت متر، ولتاژ (پتانسیل الکتریکی) تولید شده توسط محلول اسیدیته را اندازه گیری می کند، آن را با ولتاژ محلول شناخته شده مقایسه می کند و از اختلاف ولتاژ (اختلاف پتانسیل) استفاده می کند.

پی اچ متر ابزاری است که معمولا در آزمایشگاه ها مورد استفاده قرار می گیرد و عمدتا برای اندازه گیری دقیق PH محیط مایع استفاده می شود. شما می توانید مقدار پتانسیل الکترود یونی MV را با الکترود انتخابی یونی مربوطه اندازه گیری کنید. پی اچ متر به طور گسترده ای در حفاظت از محیط زیست، تصفیه فاضلاب، تحقیقات علمی مانند داروسازی، تخمیر، مواد شیمیایی، آبزی پروری، آب لوله کشی و سایر زمینه ها مورد استفاده قرار می گیرد.

این ابزار به عنوان وسیله بازرسی ضروری برای صدور گواهینامه SC و HACCP در کارخانه های تولید مواد غذایی و کارخانه های آب آشامیدنی نیز کاربرد دارد.

همه چیز درباره پی اچ متر و انواع الکترودها

محلول بافر استاندارد PH در پی اچ متر چیست؟ و چه خصوصیاتی دارد؟

محلول بافر PH محلولی است که می تواند مقدار PH را ثابت نگه دارد. اگر مقدار کمی اسید یا قلیایی به این محلول اضافه شود یا واکنش شیمیایی موجود در محلول مقدار کمی اسید یا قلیایی تولید کند و محلول به طور مناسبی رقیق شود، PH این محلول در اصل پایدار و بدون تغییر می ماند که می تواند در برابر مقدار کمی اسید مقاومت کند.

محلول بافر که قلیایی آن بدون تغییر PH کم و بیش رقیق شده باشد را محلول بافر می گویند. بافر استاندارد PH دارای مشخصات زیر است:

• مقدار PH محلول استاندارد مشخص است.
• مقدار PH محلول استاندارد دارای قابلیت تولید مجدد و پایداری خوب، با ظرفیت بافر زیاد، مقدار رقت کم و ضریب دما پایین است.
• روش آماده سازی محلول ساده است.

چگونه محلول بافر استاندارد PH برای پی اچ متر تهیه کنیم؟

برای اندازه گیری PH عمومی در پی اچ متر می توان از مجموعه کاملی از معرف های گروه PH (250 میلی لیتر) استفاده کرد. در هنگام تهیه محلول، باید آب دیونیزه شده استفاده شود و به مدت 15 الی 30 دقیقه جوشانده شود تا دی اکسید کربن محلول از بین برود. کیسه پلاستیکی را برش داده و معرف را درون لیوان بریزید، آن را با مقدار مناسب آب دیونیزه حل کرده، کیسه را آبکشی کنید و سپس آن را در یک بالن 250 میلی لیتری ریخته، رقیق کنید و خوب تکان دهید.

چگونه محلول بافر PH را به درستی ذخیره و استفاده کنیم؟

پس از تهیه محلول بافر (محلول های بافر قلیایی با PH های مختلف مانند PH=9.18، PH=10.01، PH=12.46 و غیره باید در بسته بندی های پلی اتیلن نگه داری کرد)، آن را در بطری های شیشه ای یا بطری های پلی اتیلن بسته بندی کنید. می توان آنها را در یخچال و در دمای پایین (5～10℃) نگهداری و به مدت 6 ماه از ان استفاده کرد.

اگر مشخص شود که این ترکیب دچار کدری، کپک یا رسوب شده است، نمی توان از آن برای طولانی مدت استفاده کرد. هنگام استفاده، چند ویال 50 میلی لیتری پلی اتیلن باید تولید شود و محلول داخل بطری باید درون ویال ریخته شود و به مدت 1 تا 2 ساعت در دمای محیط قرار گیرد. قبل از استفاده صبر کنید تا دما متعادل شود.

برای جلوگیری از آلودگی، آن را بعد از استفاده در بطری بزرگ نریزید. محلول بافر موجود در بطری را می توان برای 2 تا 3 روز تحت شرایط محیطی >10℃ استفاده کرد. به طور کلی سه محلول PH=6,86، PH=7.00 و  PH=14.00را می توان به مدت طولانی استفاده کرد. به دلیل جذب دی اکسید کربن در هوا، PH های طولانی تر مانند PH=18.18 و PH=10.01 محلول را تغییر می دهند.

چرا الکترود PH در پی اچ متر باید خیس شود؟ و چگونه آن را به درستی خیس کنیم؟

الکترود PH باید قبل از استفاده، خیسانده شود؛ زیرا لامپ حباب PH دارای پوسته شیشه ای خاص است که با یک لایه ژل نازک پوشانده شده است. این غشا تنها با یون های هیدروژن موجود در محلول و در شرایط کاملا مرطوب رابطه خوبی دارد. تاثیرات پتانسیل نامتقارن در همان زمان و پس از خیسانده شدن الکترود شیشه می تواند تا حد زیادی کاهش یابد و تمایل به پایداری بیشتری پیدا کند.

الکترود شیشه ای PH را می توان با آب مقطر یا محلول بافر PH=4 خیس کرد. به طور کلی، بهتر است که الکترود در محلول بافر PH=4 خیسانده شود و زمان خیس شدن تا 24 ساعت یا بیشتر است و این به ضخامت شیشه و درجه عمر الکترود بستگی دارد.

در همان زمان، محل اتصال مایع الکترود مرجع باید همان محلول مرجع خارجی الکترود مرجع باشد. یعنی مدت زمان خیس شدن محلول پتاسیم کلرید 3.3mol/L یا محلول پتاسیم کلرید اشباع شده معمولا چند ساعت است.

بنابراین، برای الکترود مرکب PH، باید آن را در محلول بافر PH=4 حاوی پتاسیم کلرید غوطه ور کرد تا همزمان روی شیشه و محل اتصال مایع عمل کند. در اینجا باید توجه ویژه ای به کار ببریم؛ زیرا در زمان های گذشته مردم از یک الکترود شیشه ای PH  برای خیساندن در آب غیر یونیزه شده یا در گروه PH=4 مایع شستشو دهنده استفاده می کردند. با این حال، گاهی اوقات هنگام استفاده از الکترود PH مرکب از این روش استفاده می کنند که ممکن است نادرست باشد.

این دستورالعمل اشتباه در کتاب راهنمای الکترود مرکب PH انجام می شود. نتیجه اعمال این روش، این است که یک الکترود مرکب با PH مناسب به یک الکترود ضعیف تبدیل می شود و هرچه زمان خیس شدن بیشتر باشد، عملکرد بدتر خواهد بود؛ زیرا بعد از خیساندن طولانی مدت، غلظت محل اتصال مایع پتاسیم کلرید از درون کاهش پیدا کرده است و این سبب افزایش پتانسیل اتصال مایع و ناپایداری می شود.

البته اگر الکترود برای چند ساعت در محلول غوطه ور شود، دوباره بازیابی می شود. به علاوه، الکترود PH نمی تواند در محلول بافر خنثی یا قلیایی غوطه ور شود. خیساندن طولانی مدت در چنین محلول هایی سبب کندی آن می شود.

طرز خیساندن محلول دارای الکترود PH: یک بسته بافر PH=4.00 (150 میلی لیتر) بردارید، آن را در 350 میلی لیتر آب خالص حل کنید و سپس 56 گرم پتاسیم کلرید خالص به آن اضافه کنید، گرم کنید و هم بزنید تا کاملا حل شود.

تفاوت بین الکترود های مرکب PH قابل شارژ و غیر قابل شارژ در پی اچ متر چیست؟

محفظه الکترود مرکب PH با پلاستیک و شیشه مشخص می شود. الکترود مرکب PH قابل شارژ دارای سوراخ های افزودن مایع در محفظه است. هنگامی که محلول مرجع خارجی الکترود را از بین می رود، می توان سوراخ افزودنی مایع را برای پر کردن پتاسیم کلرید باز کرد.

الکترود مرکب PH غیر قابل شارژ حاوی پتاسیم کلرید ژل مانند است که از دست دادن آن آسان نیست و هیچ سوراخ افزودن مایع ندارد.

ویژگی الکترود مرکب PH قابل شارژ در این است که محلول دارای مرجع از سرعت نفوذی بالایی برخوردار است، پتانسیل اتصال مایع پایدار، قابلیت تولید مجدد دارد و دقت اندازه گیری آن بالا است. زمانی که الکترود محلول مرجع کاهش یا آلوده می شود، محلول پتاسیم کلرید می تواند تکمیل یا جایگزین شود. اما تنها مشکل در استفاده از آن است.

زمانی که شما از الکترود مرکب PH قابل شارژ استفاده می کنید، باید سوراخ افزودنی مایع باز شود تا مایع افزایش یابد و پاسخ الکترود تسریع یابد. زمانی که سطح مایع دی الکتریک 2 سانتی متر زیر سوراخ افزودنی مایع است، باید یک مایع دی الکتریک جدید و به موقع اضافه شود.

مهمترین و اصلی ترین ویژگی الکترود مرکب PH غیر قابل شارژ در نگهداری آسان و استفاده راحت است و این دلیل استفاده گسترده از این نوع الکترود است. با این حال، زمانی که به طور طولانی مدت در آزمایشگاه ها به عنوان الکترود PH مورد استفاده قرار می گیرد، غلظت پتاسیم کلرید در محل اتصال مایع کاهش می یابد و این می تواند بر دقت تاثیر گذار باشد.

بنابراین، زمانی که از این نوع الکترود استفاده نمی کنید، باید آن را در محلول مناسب بخیسانید، به طوری که عملکرد آن در آزمایش های بعدی بسیار خوب خواهد شود. البته برخی از این الکترود ها دوام طولانی مدت ندارد و الکترودهای مرکب PH صنعتی نیازی کمتری برای آزمایش دارند.

طرز استفاده صحیح از الکترود مرکب PH در پی اچ متر به چه شکل است؟

1. در انتهای لامپ نباید هیچگونه حبابی وجود داشته باشد. در صورت وجود حباب، باید آن را از بین ببرید.
2. پس از خارج شدن الکترود خیسانده شده، باید آن را در آب دیونیزه شده تکان دهید و خشک کنید. لامپ حباب را با حوله های کاغذی پاک نکنید. در غیر این صورت، بار القایی الکترواستاتیک به پوسته شیشه منتقل می شود و این امر سبب طولانی تر شدن مدت زمان پایداری پتانسیل می شود. بهترین روش شستشو با محلول آزمایش است.
3. پس از ورود الکترود مرکب PH به محلول مورد آزمایش، باید آن را چند بار تکان دهید و سپس، ثابت کرد. در این صورت سرعت پاسخ الکترود سریع می شود. در هنگام استفاده از الکترود با پوسته پلاستیکی باید لرزش و تکان ها را بیشتر کنید؛ زیرا یک حفره کوچک بین لامپ حباب و غشا پلاستیکی وجود دارد. گاهی اوقات بعد از خیسانده شدن الکترود در محلول، گاز حفره برای از بین بردن حباب ها خیلی دیر خواهد بود و این باعث بروز حباب می شود. پس هم زدن و تکان دادن برای از بین بردن حباب ها بسیار مهم است.
4. پس از آزمایش در یک نمونه چسبنده، الکترود باید بارها و بارها با آب دیونیزه شسته شود تا نمونه کاملا از بین برود. بعضی اوقات شستن نمونه با سایر معرف ها لازم است. بعد از شستن با معرف ها، آن را با آب بشویید و در محلول خیس کننده قرار دهید تا فعال شود.
5. از تماس با اسیدهای قوی، بازهای قوی و محلول های خورنده خودداری کنید. در صورت آزمایش چنین محلول هایی، باید زمان خیساندن به حداقل برسد و با دقت تمیز شود.
6. استفاده از محیط های کم آب مانند اتانول مطلق و اسید سولفوریک غلیظ خودداری کنید؛ زیرا آنها به لایه ژل هیدراته سطح لامپ حباب آسیب می رسانند.
7. ماده غشای الکترود مرکب PH، پلاستیک پلی کربنات (PC) است. پلاستیک پلی کربنات در برخی حلال ها مانند تتراکلرید کربن، تری کلرواتیلن، تتراهیدروفوران و غیره حل خواهد شد. اگر حلال های فوق در این آزمایش گنجانده شود، باید از محفظه های شیشه ای استفاده کرد.

چگونه الکترود PH در پی اچ متر را تمیز کنیم؟

بعد از اینکه محل اتصال لامپ حباب و مایع آلوده شد، ابتدا با حلال های زیر تمیز کنید و سپس با استفاده از آب دیونیزه حلال را خارج کنید و الکترود را در مایع خیساننده قرار دهید تا فعال شود.

• ماده تمیز کننده آلاینده ها
• اکسید فلز غیر آلی با غلظت کمتر از 1mol/L
• شوینده رقیق چربی ها و روغن آلی (اسید ضعیف)
• ماده پلیمری رزین الکل، استون و اتر رقیق
• محلول آنزیمی اسیدی رسوب سلول های خونی پروتئینی (قرص شیموشنگ)
• سفید کننده رقیق مانند رنگدانه و پراکسید هیدروژن

چگونه الکترود PH در پی اچ متر را ترمیم کنیم؟

زمانی یک آسیب به الکترود PH وارد می شود که شیب حساسیت، واکنش کند و تکرار ضعیف کاهش یابد. در ادامه سه عامل مهمی که سبب آسیب دیدگی الکترود می شود را جمع آوری کرده ایم، البته روش های ترمیم را نیز برای شما ارائه داده ایم.

1. لامپ حباب الکترود و محل اتصال مایع آلوده است: از یک برس خوب، پنبه یا خلال دندان استفاده کنید تا آلودگی ها پاک شوند. پوشش محافظ سر بعضی از الکترودهای دارای غشای پلاستیکی قابل باز شدن است و شما می توانید به راحتی آن را باز و تمیز کنید. اگر آلودگی زیاد باشد، از مواد شوینده گفته شده در مورد شماره 8 استفاده کنید و آن را تمیز کنید.
2. محلول مرجع خارجی آلوده است: برخی از ساختارهای الکترود را میتوان به محلول اضافه کرد. در این هنگام، محلول مرجع خارجی الکترود را می توان با سرنگ به آن اضافه کرد تا یک محلول پتاسیم کلرید 3mol/L یا اشباع شده جدید تهیه کرد. در هنگام اضافه کردن توجه کنید که حفره داخلی الکترود تمیز باشد.
3. کهنگی شیشه حساس به پوسته: حباب لامپ حباب الکترود را با اسید کلریک رقیق 1mol/L (9 میلی لیتر اسید کلریک رقیق شده با آب خالص تا 100 میلی لیتر) به مدت 24 ساعت بخیسانید، با آب خالص بشویید و به مدت 24 ساعت در محلول بخیسانید. اگر انفعال جدی است، می توانید انتهای پایینی الکترود را در محلول اسید 45 هیدروفلوئوریک به مدت 3 تا 5 ثانیه بخیسانید (آماده سازی: 4 میلی لیتر اسید هیدروفلوئوریک با آب خالص رقیق شده به 100 میلی لیتر)، با آب خالص بشویید و سپس الکترود را به مدت 24 ساعت بخیسانید تا عملکرد آن بازیابی شود.

کالیبراسیون یک نقطه ای پی اچ متر چقدر است؟

هر پی اچ متر باید برای اندازه گیری مقدار PH نمونه با محلول استاندارد PH کالیبره شود. برای نمونه هایی با دقت اندازه گیری کمتر از 0.1 می توانید از روش کالیبراسیون کمی برای تنظیم ابزار استفاده کنید. به طور کلی محلول بافر استاندارد با PH=86.6 یا PH=7.00 انتخاب کنید. برخی از این ابزارها فقط PH های 0.1 یا 0.2 دارند و دارای یک دکمه تنظیم موقعیت هستند.

مراحل کار به شرح زیر است:

1. دمای بافر استاندارد را اندازه گیری کنید، جدولی رسم کنید تا مقدار PH در این دما تعیین شود و دکمه را بر روی این دما تنظیم کنید.
2. الکترود را با آب خالص بشویید و اجازه دهید تا خشک شود.
3. الکترود را در محلول بافر بخیسانید و تکان دهید تا بی حرکت بماند. پس از قرائت، دکمه موقعیت یابی را تنظیم کنید تا دستگاه مقدار PH محلول استاندارد را نمایش دهد.
4. الکترود را بیرون آورید تا آبکشی شود و سپس اجازه دهید تا خشک شود.
5. دمای نمونه را اندازه گیری کرده و دکمه دما پی اچ متر را با مقدار دما تنظیم کنید.
6. الکترود را در محلول نمونه غوطه ور کنید. پس از تکان دادن، آن را بی حرکت بگذارید. حالا که تثبیت شده است، می توانید میزان PH را بخوانید

کالیبراسیون دو نقطه ای پی اچ متر چگونه است؟

برای پی اچ متر های دقیق علاوه بر تنظیمات “موقعیت” و “دما” یک تنظیم به نام “شیب” الکترود نیز وجود دارد که برای کالیبراسیون دو نقطه ای به دو بافر استاندارد نیاز دارد.

به طور کلی PH=6.86 یا PH=7.00  برای کالیبراسیون “موقعیت دهی”مورد استفاده قرار می گیرند. محلول بافر PH=4.00 (اسیدی)، PH=18.18 یا PH=10.01 (قلیایی) برای “اصلاح شیب”مورد استفاده قرار می گیرند.

مراحل عملیاتی عبارتند از:

1. الکترود شسته و خشک می شود، در یک محلول بافر با PH=6.86 یا PH=7.00 خیسانده می شود و دکمه دما تنظیم می شود. پس از پایدار بودن مقدار نمایش داده شده، دکمه موقعیت را تنظیم کنید تا دستگاه مقدار PH محلول استاندارد را نمایش دهد.
2. الکترود را بیرون آورید، بشویید و خشک کنید. در دومین محلول استاندارد بخیسانید. بعد از نمایش میزان PH پایدار، دکمه شیب را طوری تنظیم کنید که مقدار نمایش داده شد دستگاه، مقدار PH محلول استاندارد دوم باشد.
3. الکترود شسته و خشک شود، سپس در محلول های بافر با PH=6.86 یا PH=7.00 غوطه ور می شود. اگر خطا بیشتر از 02 باشد، مراحل (1) و (2) را تکرار کنید.
4. الکترود را بیرون بیاورید، بشویید و خشک کنید. دکمه درجه حرارت PH را به دمای نمونه تنظیم کنیم، الکترود را در محلول نمونه قرار دهید، آن را تکان دهید تا بی حرکت بماند و بعد از تثبیت، عدد را قرائت کنید.

دما چقدر روی اندازه گیری دقت PH تاثیر گذار است؟

برای الکترود PH، دما بر روی هر PH تا 0.003pH/°C تاثیر گذار است. به عنوان مثال؛ یک پی اچ متر 0.2 سطح در یک بافر PH 30 درجه سانتی گراد کالیبره می شود و سپس در دمای 60 درجه سانتی گراد آزمایش می شود. (با فرض اینکه PH محلول در محدوده 8-6 باشد)، سپس حداکثر خطا دمایی بر اثر 30×0.003=0.09Ph است. این مثال نشان می دهد که دما تاثیر زیادی بر PH دارد. البته به منظور کاهش خطای درجه حرارت اندازه گیری PH می توان به 3 نکته توجه کرد:

• سعی کنید یک محلول بافر نزدیک به مقدار PH محلول اندازه گیری شده را برای کالیبراسیون پی اچ متر انتخاب کنید.
• سعی کنید دمای محلول کالیبراسیون با دمای محلول اندازه گیری شده سازگار یا نزدیک به آن باشد.
• پی اچ متر با قابلیت تنظیم دما انتخاب شود.

تمام پی اچ مترهای بالاتر از 0.1 دارای تنظیمات دمایی هستند و این در حالی است که پی اچ متر 0.2 از این قابلیت برخوردار نیست. برخی از پی اچ متر های سطح 0.2 ادعا می کنند که دارای دقتی به اندازه سطح 0.1 هستند. این گفته اشتباه است. برخی از افراد مفاهیم وضوح 0.1 را با دقت 0.1 اشتباه می گیرند. در واحد PH، خطای PH بین 60 درجه سانتی گراد 0.003×60=0.18Ph است. بنابراین تنها واحد بدون تنظیمات دمایی، واحد 0.2 است.

آیا تنظیمات دمایی می تواند تمام خطاهای ناشی از دما در پی اچ متر را برطرف کند؟

جبران و تنظیم درجه حرارت موجود در پی اچ متر فقط برای جبران مدت شیب الکترود (2.303RT/F) مورد استفاده قرار می گیرد. این قابلیت تحت تاثیر دما پتانسیل استاندارد الکترود شیشه ای، پتانسیل اتصال مایع و غیره است. در همان هنگام، زمانی برای به تعادل رسیدن الکترود PH در دمای جدید لازم است. بنابراین، نه تنظیمات دستی دما و نه تنظیمات خودکار دما کافی نیست.

طبق تعریف عملیاتی اندازه گیری PH، برای به دست آوردن نتایج دقیق اندازه گیری محلول نمونه و محلول استاندارد باید در دمای یکسان و ثابت اندازه گیری شود. این اصل در تمام اندازه گیری های دمایی صدق می کند.

زمانی می توان از قابلیت تنظیم و جبران دما برای اندازه گیری PH با الزامات کلی استفاده کرد که دمای محلول نمونه و محلول استاندارد متفاوت باشد.

چگونه می توان تشخیص داد که پی اچ متر دقیق است؟

بسیاری از کاربران در هنگام استفاده از تایمر PH گیج می شوند که آیا این پی اچ متر دقیق است یا خیر !

برخی افراد با کاغذ تست PH و برخی دیگر با توجه به استفاده هایی که در گذشته از آن داته اند می توانند دقیق بودن آن را ارزیابی کنند. اما این راهکارها غیر قابل اعتمادند. در واقع مطمئن ترین و آسان ترین راه برای تشخیص دقیق بودن پی اچ متر، استفاده از محلول بافر استاندارد PH است. شما می توانید از سه محلول زیر با PH  های متفاوت استفاده کنید.

• PH=6.86
• PH=18.18
• PH=4.00

ترجیح ما بر این است که این محلول ها را تازه تهیه کنید.

کالیبراسیون موقعیت را با PH=6.86، کالیبراسیون شیب را با PH=4.00 و سپس آزمایش را با PH=18.18 انجام دهید.

با انجام این کار شما می توانید تشخیص دهید که آیا پی اچ متر شما دقیق است یا خیر !

شما به عنوان یک مدیر، برای اینکه بتوانید یک آزمایشگاه را به خوبی اداره کنید باید همواره پیگیر موارد بسیاری باشید. شما منتظر نتایج عالی کارمندان و تکنسین های خود هستید، پس تجهیزات و ابزار کار مناسب را در اختیار آنها قرار دهید.

در این مقاله کاربردی قصد داریم درباره انواع پیپت ها و کاربرد آنها مطالبی مفید برای شما ارائه دهیم.

پیپت چیست؟

پیپت یا قطره چکان شیمیایی ابزاری است برای انتقال حجم مایعاتی که اندازه گیری شده اند و غالبا به عنوان توزیع کننده مایعات شناخته می شود. برای خارج و آزاد شدن مایعات در بالای محفظه نگهدارنده مایعات، بسیاری از پیپت ها خلاء کنترل شده ای وجود دارد.

پیپ ها در انواع مختلفی ساخته و تولید می شوند تا برای اهداف مختلف مناسب باشند. میزان دقت این ابزار آزمایشگاهی بسته به سبک آن متفاوت است.

در آزمایشگاه ها انواع و اقسام پیپت ها وجود دارد که هر کدام برای کاربرد ها و اهداف خاصی استفاده می شوند. کاربر عزیزی که قصد خرید پیپت دارید، در اولین قدم لازم است درباره انواع مختلف پیپت ها و آنچه که سبب متمایز شدن آنها می شود، اطلاعاتی کسب کنید. معمولا خریداران تمایل به خرید پیپت هایی دارند که با کاربردها و وظایف خود مطابقت داشته باشند.

از مزیت های استفاده از پیپت می توان به جلوگیری از بروز خطا، بهبود میزان بهره وری، صرفه جویی در هزینه و اراده اطلاعات قابل اطمینان اشاره کرد. معمولا تکنسین های آزمایشگاه نسبت به ابزار کاربردی و تجهیزات بسیار حساس هستند.

پیشنهاد مطالعه: پیپت چیست و چه کاربردی دارد؟

ما در این مقاله لیستی از انواع پیپت های رایج برای شما ارائه داده ای داده ایم تا به کمک آنها بتوانید انتخابی موثر و عالی برای خرید پیپت مورد نیاز خود داشته باشید. به طور کلی دو نوع پیپت وجود دارند که عبارتند از: میکرو پیپت و پیپت Positive displacement. در ساختار هر کدام از این پیپت ها یک پیستون متحرک در سیلندر تعبیه شده است.

انواع پیپت آزمایشگاهی

میکرو پیپت

ساده ترین کاربرد پیپت های میکرو در استفاده های عمومی و محلول های آبی است. در این نوع ابزار آزمایشگاهی بین پیستون و مایع، هوا وجود دارد.

انواع میکرو پیپت ها عبارتند از:

• قابل تنظیم یا ثابت
• حجمی
• تک کانال یا چند کانال
• نوک مخروطی (نوک استوانه ای)
• استاندارد یا قفل دار
• دستی یا الکترونیکی
• سازنده

تولیدکنندگان پیپت های میکرو توصیه می کنند که کالیبراسیون پیپت ها را به صورت دوره ای (حداقل هر شش ماه) بررسی کنید. البته این بررسی باید دور از توجه به سازنده یا قیمت آن باشد. تنظیم کالیبراسیون در یک سیستم می تواند کیفیت آن را تضمین کرده و به شما اطمینان دهد که توزیع موثری رخ خواهد داد.

پیپت جا به جایی مثبت (Positive displacement)

از این نوع ابزار آزمایشگاهی برای مایعاتی استفاده می کنند که بسیار چسبناک و فرار هستند و برای جلوگیری از بروز هرگونه آلودگی تنها حجم کمی از مایعات مورد آزمایش و توزیع قرار می گیرند. در پییت Positive displacement معمولا مایعات با پیستون در تماس بوده و نوک یکبار مصرف آن یک میکروسیرینژ با یک پیستون است که مایعات را مستقیما جابه جا می‌کنند.

پیپت حجمی

پیپت های حجمی این اجازه را به کاربران می دهند تا حجم محلول ها را بسیار دقیق اندازه گیری کنند. ساختار این نوع ابزار آزمایشگاهی در یک قسمتی باریک و بلند، حباب بزرگ و درجه خلاصه می شود. معمولی ترین حجم کاربردی برای این نوع پیپت عبارت است از 10، 25 و 50 میکرولیتر !

بیشترین کاربرد پیپت های حجمی در ساخت محلول های آزمایشگاهی است.

پیپت مدرج

ساختار این نوع ابزار آزمایشگاهی در لوله ای بلند و سر مدرج (مانند استوانه مدرج یا بورت) خلاصه شده و مقیاسی دارند که به واحد های 0/1 میلی لیتری تقسیم می‌شود.

• برای کشیدن مایعات در آزمایش های بیولوژی و شیمی از دهان استفاده می شود و با برداشتن انگشت اشاره از دهانه خلاء، مایع خارج می شود. برای جلوگیری از ورود مواد مضر به دهان از پروانه های (دستی و الکتریکی) استفاده می‌شود.
• از دقت کمتری نسبت به پیپت های حجمی برخوردار است.
• از نظر تاریخی، دقت آن با پیپت های حجمی برابر است. پیپت های مدرج با توجه به مشخصات دقت ISO و ترتیب درجه ها ساخته می شوند. پیپت های درجه A نسبت به پیپت های درجه B دقیق تر هستند.

پیپت پاستور (Pasteur Pipette)

این نوع پیپت ساختاری پلاستیکی یا شیشه ای دارد که برای انتقال و توزیع مایعات کم حجم استفاده می‌شوند. اما هیچ حجم خاصی مدرج یا کالیبره نشده و حباب آن بیرون از بدنه است. پیپت پاستور شیشه ای، کاربرد بالایی در فرایند IVF (درمان ناباروری) دارد.

پیپت انتقالی (Beral Pipette)

نام دیگر آن پیپت برال بوده و ساختاری شبیه به پیپت پاستور دارند. این وسیله از پلاستیک ساخته شده و از حباب آن به عنوان محفظه نگهدارنده مایعات استفاده می‌شود. در واقع، پیپت برال، همان قطره چکان است.

پیپت، یکی از ابزار های پرکاربرد در آزمایگشاه ها به شمار می‌رود. تکنیک های زیادی برای استفاده از پیپت ارائه شده اند که هرکدام، مناسب موقعیتی خاص هستند. تکنیک ها و روش های ضعیف می‌توانند تا حد زیادی دقت و علمکرد آزمایش را کاهش دهند. از آن جا که دقت آزمایش (خصوصا وقتی با مقادیر کمی از مایعات سروکار دارید) بسیار مهم است، ارزش این را دارد که روش های استفاده بهتر و موثر تر از پیپت را بیاموزید تا اطمینان حاصل کنید که تا حد کافی کارآمد و دقیق هستید. در این مطلب، ما لیستی از ده تکنیک برتر برای استفاده از پیپت آزمایشگاهی را گردآوری کرده ایم تا در دستیابی به بهترین نتایج در آزمایش ها به شما کمک کنند.

اهمیت سر سمپلر (pipette tip) در استفاده از پپیت

اولین و احتمالا بارزترین نکته این است که اطمینان حاصل کنید که سر سمپلر پیپت سالم است و از سر سمپلر مناسب استفاده میکنید. سر سمپلر نامناسب می‌تواند دقت آزمایش را کاهش دهد. (زیرا در بسیاری از آزمایش ها، اطمینان از حجم دقیق مایع درون پیپت بسیار اهمیت دارد). بنابراین مهم است که پیپتی که استفاده میکنید، سر سمپلر با کیفیت و مناسب داشته باشد. به منظور افزایش دقت آزمایش، سر سمپلر هایی که مقدار کمتری مایع را در خود جای می‌دهند ( یا به عبارت دیگر، احتباس کم دارند)، توصیه می‌شوند.

از قبل خیس کردن پیپت (pre-wetting)

مهم است که شما به دلایل مختلف، نوک پیپت را خیس کنید. این کار، اولا این امکان را به شما می‌دهد تا مواد باقیمانده را از بین برده و از ایجاد آلودگی های متقابل جلوگیری نمائید و ثانیا، رطوبت را افزایش داده و در نتیجه مقدار کمتری از نمونه آزمایشی تبخیر می‌شود. ( زیرا تبخیر شدن نمونه آزمایشگاهی یکی از معضلات کار با مایعات در آزمایشگاه است و ممکن است باعث از بین رفتن قابل توجه نمونه آزمایش شود). برای خیس کردن نوک پیپت قبل از استفاده در آزمایش، حداقل سه بار پیپت را از مایع پر و سپس خالی کنید.

هنگام استفاده از پپیت، پیپت را در زاویه مناسبی در دست بگیرید

یکی از مهم‌ترین نکات هنگام استفاده از پیپت در آزمایشگاه، توجه به زاویه مناسب پیپت هنگام در دست گرفتن آن است. مهم است که اطمینان حاصل کنید که پیپت را هنگام مکش مایع و نیز هنگام آزاد‌کردن مایع، در زاویه درستی نگه داشته‌اید. هنگامی که قصد دارید پیپت را از مایع پر کنید، آن را در زاویه ی نود درجه نگه دارید و هنگامیکه میخواهید مایع درون پیپت را خارج کنید دقت کنید که پیپت زاویه ی 10 تا 45 درجه داشته باشد. نگه داشتن پیپت در زاویه ی صحیح اطمینان حاصل میکند که مقدار مایع موردنظر بطور صحیح از نوک پیپت مکیده شده و هنگام آزاد کردن مایع، تمام مایع بدون اینکه هیچ گونه باقیمانده ای در نوک پیپت باقی مانده باشد از آن خارج می‌شود.

خالی کردن مایع درون پیپت

هنگامی که میخواهید مایع درون پیپت را خارج کنید، نوک پیپت را به دیواره ی ظرف فشار داده و یا نوک پیپت را درون مایعی که از قبل در ظرف قرار دارد فرو ببرید و سپس مایع را از پیپت خارج کنید. شما نباید مایع پیپت را مستقیما در هوا تخلیه کنید. زیرا این کار می‌تواند نتایج اندازه‌گیری شما را تحت تاثیر قرار دهد.

استفاده استاندارد از پیپت آزمایشگاهی

اطمینان حاصل کنید که از پیپت در حالت استاندارد استفاده میکنید و به منظور افزایش دقت و صحت نتایج، از روش استاندارد به جای روش معکوس (Reverse Pipetting) استفاده نمائید.  روش Reverse Pipetting هنگام کار با نمونه های چسبناک قابل استفاده است. اگر هنگام کار با مایعات معمولی از روش معکوس استفاده کنید، پیپت تمایل به مکش بیشتر از حجم مطلوب دارد. همچنین اگر هنگام کار با مایعات چسبناک از روش استاندارد استفاده کنید، پیپت، حجم کمتری نسبت به حجم مطلوب و موردانتظار را در خود جای می‌دهد.

توجه به دمای محیط هنگام استفاده از پیپت

باور کنید یا نه، دما احتمالا مهم‌ترین عاملی است که می‌تواند بر عملکرد پیپت ها تاثیر بگذارد. مشخصاتی که برای پیپت ها ارائه می‌شوند معمولا بر اساس شرایط آزمایش در دمای اتاق ( یعنی دمای 20 تا 25 درجه سانتیگراد ) تعیین می‌شوند. اگر آزمایش و عملیات استفاده از پیپت در دمایی خارج از این محدوده انجام شود، می‌تواند بر میزان مایعی که پیپت می‌تواند در خود جای دهد و به تبع آن، بر نتایج آزمایش اثر بگذارد.

توجه به ارگونومی هنگام استفاده از پیپت

افرادی که به‌طور مکرر از پیپت استفاده می‌کنند ممکن است دچار مشکل “صدمات مکرر کشیدگی” (Repetitive Strain Injury یا اختصارا RSI) شوند. این صدمات، هنگامیکه یک تمرین بدنی بیش از حد انجام شود، رخ می‌دهند. RSI ناشی از استفاده مکرر از پیپت ها باعث ایجاد آسیب جدی در عظلات و مفاصل می‌شود. موثرترین روش برای جلوگیری از این‌گونه RSI، استفاده از پیپت ارگونومیک و تمرکز روی تکنیک های مناسب استفاده از پیپت است. طراحی پیپت می‌تواند تاثیر بسزایی در راحتی و ایمنی کاربر داشته باشد. هنگام خرید پیپت، به ارگونومی پیپت توجه کرده و طراحی موردنظر خود را پس از بررسی ارگونومی خرید کنید. اگر پیپت به درستی طراحی شده باشد، امکان قرارگیری دست و مچ بصورت خنثی را فراهم می‌کند. در اینجا برخی از جنبه های طراحی پیپت مورد بررسی قرار گرفته است:

الف) تعادل : بدنه ارگونومیک با توزیع وزن بطور مناسب، بیشترین راحتی را برای استفاده از پیپت به مدت طولانی فراهم می‌کند.

ب) راحتی : اگر بدنه پیپت به درستی طراحی شده باشد، افراد با اندازه دست های گوناگون، به راحتی از آن استفاده خواهند کرد.

پ) تطبیق پذیری : آیا استفاده از پیپت برای کاربران چپ دست نیز به راحتی کاربران راست دست است؟

ت) پیستون (Plunger) : به دنبال پیستونی باشید که نیاز به فشار کمتری داشته باشد. همچنین، دقت کنید که بدون نیاز به کشش بیش از حد انگشت شست، به پیستون دسترسی داشته باشید.

خارج کننده سر سمپلر

یک خارج کننده سر سمپلر خوب می‌تواند فشار کار روی انگشت شست را تا هفتاد درصد کاهش دهد.

قلاب انگشت (Finger Hook)

یک قلاب انگشتی خوب به دست شما برای کنترل وزن پیپت کمک می‌کند. هنگام خرید پیپت، به دنبال پیپتی باشید که قلاب انگشتی آن، لرزش دست را کنترل کند.

غوطه وری نوک پیپت

مهم است که هنگام استفاده از پیپت، نوک پیپت را در عمق مناسبی از مایع غوطه ور کنید. بسته به اندزاه/حجم پیپت، عمق غوطه  وری مناسب، کمی تغییر می‌کند. عمق غوطه وری نادرست می‌تواند منجر به اندازه گیری نادرست حجم نمونه شود. همان‌طور که قبلا گفته شد، در هنگام مکش مایع به درون پیپت، سعی کنید پیپت را تا حد ممکن عمودی نگه دارید.

در جدول زیر عمق غوطه وری مناسب بر اساس اندازه / حجم پیپت را مشاهده می‌کنید:

در پایان، دو نکته مهم درباره استفاده از پیپت را بیان می‌کنیم:

نکته یک: هنگام رها کردن پیستون (Plunger)  در طی فرایند مکش، این کار را با حرکتی کنترل شده و به‌طور مداوم و پیوسته انجام دهید تا دقت آزمایش افزایش یابد. فشار موردنیاز بر اساس مایع مکیده شده، تغییر خواهد کرد.

نکته دو: به منظور به حداقل رساندن خطا ها، به این نکته ساده توجه کنید. پس از فرایند آسپیراسیون (aspiration)، در حالیکه مایع هنوز در نوک پیپت (سر سمپلر) است، حدود یک تا دو ثانیه مکث کنید. این امر باعث می‌شود که مایع موجود در سر سمپلر، به بیرون جهش کند و در نتیجه، به مایع درون پیپت، فرصتی برای تثبیت شدن می‌دهد.

به‌کارگیری تکنیک های صحیح هنگام استفاده از پپیت، علاوه بر اینکه به شما در کاهش فشار ناشی از استفاده مکرر از پیپت کمک می‌کند، بلکه به شما اطمینان می‌دهد که دقت و صحت نتایج آزمایش به طور چشمگیری افزایش پیدا می‌کند. همچنین، استفاده از این تکنیک ها، به شما کمک می‌کند که پیپت را در شرایط عالی نگه دارید. پس بهتر است روش های استاندارد عملکردی را برای آزمایشگاه خود تهیه کرده تا همه ی کارکنان از آن ها پیروی کنند و علاوه بر حفظ سلامت خود در استفاده مکرر از این ابزار پرکاربرد آزمایشگاهی، باعث بهبود دقت نتایج آزمایش ها شوند.

پیپت آزمایشگاهی، یک لوله ی شیشه ای یا پلاستیکی کوچک است که برای انتقال مایعات از یک ظرف به ظرف دیگر، به کار می‌رود. پیپت ها از ابزار های متداول آزمایشگاهی به حساب می‌آیند و کاربرد های زیادی دارند. در این مطلب قصد داریم به طور مختصر با این ابزار آشنا شویم، تاریخچه ی آن را بشناسیم و هدف استفاده از آن را دریابیم. با ما همراه باشید.

تاریخچه پیپت ها

پیپت ها از قرن هجدهم میلادی، دورانی که شیمی دانی به نام Francois Descroizilles  از آن ها برای مطالعات مربوط به سنجش اسید و باز ها استفاده کرد، وجود داشته اند. بعدها دانشمندی به نام گی-لوساک، اصلاحاتی بر روی پیپت انجام داد و عملکرد آن را بهبود بخشید.

چند سال بعد، زیست شناس فرانسوی لوئیس پاستور ، که فرآیند پاستوریزاسیون را اختراع کرد ، پیپت های پاستور را ایجاد کرد تا نمونه ها بدون آلودگی منتقل شوند. تا دهه 1950 میلادی، تغییرات کمی در این ابزار پرکاربرد آزمایشگاهی صورت گرفت. در آن زمان، تکنسین ها به جای استفاده از پوار بالای پیپت، از دهان خود برای کشیدن مایع به داخل پیپت استفاده می‌کردند. این روش استفاده خطرات زیادی داشت زیرا ممکن بود مواد شیمیایی وارد دهان تکنسین بشود. بعنوان مثال این کار باعث شد که باسیل های حصبه بطور تصادفی وارد دهان یک پزشک شود.

در دهه 1950، دانشمندی به نام هاینریش شنیتگر (Heinrich Schnitger)، یک سیستم پمپ پیستونی را ابداع کرد که می‌توانست حجم های کم و دقیق مایع را وارد پیپت کند. همچنین در دهه 1970، پیپت با حجم قابل تنظیم و سپس پیپت های چندکاناله معرفی شدند.

انواع پیپت های آزمایشگاهی

همانطور که گفته شد، پیپت ها از شیشه یا پلاستیک ساخته شده و برای انتقال مقادیر معین و قابل اندازه گیری از مایعات به کار می‌روند. آن ها به گونه ای طراحی شده اند که یا حجم مشخصی از مایع را در خود جای دهند (To Contain یا اختصارا TC) و یا حجم مشخصی از مایع را تحویل دهند (To Deliver یا اختصارا TD). تولیدکننده، نوع پیپت از لحاظ TC یا TD بودن را بر روی پیپت چاپ می‌کند. پیپت های TC دارای یک حجم مشخص هستند اما حجم دقیقی از مایع را تحویل نمی‌دهند. ولی پیپت های TD، حجم دقیقی از مایع را تحویل می‌دهند.

پیپت های حجمی (پیپت حبابدار)

پیپت های حجمی، یک حجم از پیش تعیین شده مایعات را منتقل می‌کنند. این نوع از پیپت ها شکل خاصی دارند و بصورت یک شافت لوله مانند بوده که در وسط آن یک مخزن کوچک قرار دارد. این نوع پیپت ها را پیپت حبابدار هم می‌نامند. وقتی پیپت را از مایع پر میکنیم، بیشتر مقدار مایع، داخل آن مخزن قرار می‌گیرد.

برای استفاده از این پیپت ها، یک قطعه لامپ مانند که معمولا از لاستیک ساخته شده، به بالای پیپت وصل می‌کنیم. این قطعه ، پوار نام دارد. هنگامی که می‌خواهیم مایع را به داخل پیپت منتقل کنیم، ابتدا پوار را با دست می‌فشاریم و سپس نوک پیپت را داخل مایع قرار می‌دهیم. حال برای اینکه مایع به داخل پیپت برود، فشار روی پوار را بر می‌داریم. به دلیل اختلاف فشاری که بوجود می‌آید، مایع به داخل پیپت می‌رود. در حالی که ممکن است کمی ابتدایی به نظر برسد، پیپت های حجمی (حبابدار)، بسیار دقیق هستند. آن ها نسبت به حجم مشخصی کالیبره شده اند و نمی توان از آنها برای اندازه گیری دقیق مقادیر مایع کمتر از ظرفیت مشخص شده استفاده کرد.

پیپت های مدرج و میکروپیپت ها

پیپت های مدرج همانند استوانه مدرج (مزور)، مدرج شده اند و می‌توانند حجم های مختلفی را انتقال دهند. پیپت های مدرج با مقیاس های کوچک کالیبره شده اند و اغلب قابل تنظیم هستند. یعنی به کاربر اجازه می‌دهند که مقدار دقیقی از مایعات را تهیه کند.

میکروپیپت های بسیار دقیق هستند و می‌توانند برای انتقال مایعات در حجم های میکرو لیتری به کار روند. این نوع از پیپت، دانشمندان و تکنسین ها را قادر می‌سازد تا اندازه گیری ها و آزمایش های بسیار دقیقی انجام دهند. نکته قابل توجه درباره این پپیت ها این است که میکروپیپت ها، ابزارهایی با بار فنر (Spring-loaded)  بوده و نیاز است که به طور منظم (حداقل سه تا شش ماه یکبار) توسط تولیدکننده و یا با فرایند توزین آب در دمای مشخص، به طور مجدد کالیبره شوند.

پیپت پاستور (Pasteur Pipettes)

این نوع پیپت که نامش از مخترع آن (لوئی پاستور) گرفته شده، شبیه به قطره چکان است و می‌تواند برای انتقال مقدار کم از مایعات به کار برود. این نوع پیپت از شیشه یا پلاستیک ساخته می‌شود و برای استفاده از آن، باید از یک قطعه لامپ مانند که معمولا از لاستیک ساخته شده، در بالای آن نصب شود. از پیپت پاستور ها نمی‌توان برای انتقال حجم های مشخص مایعات استفاده نمود. پیپت پاستور، در دو نوع پیپت پاستور شیشه ای و پیپت پاستور پلاستیکی تولید می‌شود.

نحوه استفاده و تمیزکردن پیپت ها

صرف نظر از نوع پیپت، توجه و دقت، برای استفاده از آن اهمیت زیادی دارد. به خصوص اگر پیپت مورد استفاده، شیشه ای باشد.

هنگام استفاده از آن باید بیشتر دقت کنیم. پس از اینکه مایع را به داخل پیپت انتقال دادید، به آرامی به نوک پیپت ضربه بزنید تا قطرات اضافی مایع بریزد. هنگامی که می‌خواهید مایع را از پیپت خارج کنید، پیپت را با زاویه 10 الی 45 درجه نگه دارید.

پیپت ها هربار پس از استفاده، نیاز به تمیز کردن دارند تا از آلوده شدن محتویات بعدی، جلوگیری شود. در مورد میکروپیپت ها، در هر بار استفاده، باید از سر سمپلر پلاستیکی جدید استفاده کرد.

پیشنهاد مطالعه: راهنمای جامع استفاده از پیپت آزمایشگاهی

در آزمایشگاه های بیولوژیکی و شیمیایی، برای از بین بردن مقدار کمی از مواد از پیپت استفاده  می‌شود. استفاده از پیپت راحت بوده و دقت بسیار بالایی دارد. به لطف پیپت آزمایشگاهی، میزان خطای تجزیه و تحلیل بسیار کاهش یافته است. اما برای استفاده از پیپت باید چکار کرد؟ چطور بطور درست از آن استفاده کنیم تا نتیجه ی دقیقی بدست آید؟ با ما همراه باشید تا بطور جامع درباره ی نحوه ی بکار بردن پیپت در آزمایشگاه صحبت کنیم.

پیپت یک نسخه ارتقاء یافته از لوله های شیشه ای است

استفاده از پیپت برای انتقال مایعات از صد سال پیش بین دانشمندان آزمایشگاهی رواج داشته است. اصطلاح پیپت در زمان های گذشته به معنای لوله ای شیشه توخالی است که با مقیاس 1 تا N در دسترس است. آنها برای استفاده از لوله، آن را درون مایع قرار می دادند و از دهان برای مکیدن استفاده می‌کردند (البته در ابتدا، دانشمندان برای خشک کردن کار از دهان استفاده می کردند). این مکش به آنها غلظت میزان مایعات را نشان می داد. پس از پر کردن مقدار مورد نیاز، انتهای آسپیراسیون را به انگشت شست وصل می‌کردند، سپس لوله را در ظرف دیگری قرار داده و اجازه می‌دادند تا مایع درون پیپت در ظرف دوم جریان یابد. و این بود نحوه انتقال مایعات !

جامعه که پیشرفت کرد، دانشمندان به این نتیجه رسیدند که کاربرد لوله آسان و بهداشتی نیست و می تواند خسته کننده باشد. بنابراین افکار خود را جمع کردند و به یک نتیجه عالی که امروزه شاهد آن هستیم، رسیدند و آن هم تولد و اختراع پیپت ! در طول زمان پیپت های مختلفی همچون پیپت پاستور و میکروپیپت نیز اختراع شدند.

پیپت و لوله های کاربردی در زمان های قدیم تاثیرات یکسانی دارند، اما با چند تفاوت. این تفاوت ها عبارت اند از:

پیپت :

• دقت بیشتری دارد
• کارایی بالاتری دارد
• ساختار آن پیچیده تر است
• عملکرد آن قدرتمندتر است
• قیمتی بالاتر دارد

اصل کار پیپت

معمولا برای معرفی ابزار های بسیار دقیق باید اصول اولیه و باطنی آن را معرفی کرد، اما اصول و قواعد استفاده از پیپت بسیار ساده است. برای مکش یا تخلیه مایع از پیپت باید پیستون آن را جابجا کنید. به طور کلی پیپت ها به دو نوع تقسیم می شوند: پیپت جابه جا کننده هوا و پیپت دارای پیستون خارجی که غالبا به آن پیپت مخصوص نیز می گویند که دامنه کاربردی نسبتا کمی دارد و برای حذف نمونه هایی با ویسکوزیته بالا از این نوع پیپت استفاده می‌شود.

زمانی که شما پیستون را در پیپت جابه جا کننده هوا فشار می‌دهید، در واقع هوای موجود در قسمت پایینی پیپت را فشار می‌دهید. حالا زمانی که پیپت را به سمت بالا حرکت می دهید، فشار هوا در قسمت پایینی کمتر از فشار هوای خارجی می‌شود. بنابراین قدرت مکش مایع در اثر فشار هوای خارجی به وجود می آید. هوا که خارج شود، مایع وارد می‌شود.

در واقع پیپت دارای پیستون خارجی همان سرنگ است. اگر شما مراحل انجام کار با سرنگ را بدانید، قطعا کار با این نوع پیپت را درک خواهید کرد.

تنظیم دامنه پیپت

پیپت های اولیه فاقد قابلیت تنظیم دامنه و برد بودند که امروزه با نام پیپت ثابت در بازار به فروش می‌رسند. به عنوان مثال، اگر شما یک پیپت 200 میلی لیتری بخرید، حجم مایع منتقل شده در هر سری می‌تواند تنها 200 میلی لیتر باشد. با گذشت زمان، محققان برای استفاده از این نوع پیپت ها در رسیدن به خواسته های خود با سختی مواجه شدند. با وجود اینکه تعداد کاربران این نوع پیپت کاهش یافته است، اما بسیاری از مارک ها در حال تولید پیپت های ثابت هستند.

تقاضا ها که تغییر کرد، نیاز به استفاده از پیپت های قابل تنظیم بیشتر شد. اجازه دهید با یک مثال برای شما توضیح دهم: اگر شما یک پیپت 2000 میکرو لیتر بخرید، این پیپت 4 دنده (50 میکرولیتر، 100 میکرولیتر، 150 میکرولیتر و 200 میکرولیتر) خواهد داشت. به عبارت دیگر این پیپت قادر خواهد بود تا حجم مشخصی از مایعات را بین این چهار دنده انتخاب و منتقل کند. پس عملکرد پیپت قابل تنظیم بسیار راحت تر از پیپت اولیه است. اما با این وجود، پیپت قابل تنظیم دارای دامنه های محدودی است که باز هم نمی‌تواند پاسخگوی تمام نیاز های کاربران باشد. پس این نوع پیپت به عنوان زیر مجموعه پیپت های اولیه قرار می‌گیرد.

به طور کلی دامنه یک پیپت با برچسب گذاری 10% تا 100% مشخص می‌شود. بیایید به یک پیپت 200 ولت فکر کنیم. اگر شما یک پیپت 200 ولت خریداری کنید، آنگاه قادر خواهید بود مایع را در محدوده حجمی 20 الی 200 میلی لیتر منتقل کنید. این امر باعث شده است که استفاده از پیپت برای بسیاری از کاربران آسان باشد. البته باید توجه داشت که هر چه حجم مایع منتقل شده کمتر باشد، در نتیجه دقت پایین می آید.

تعداد کانال های پیپت (پیپت های چند کاناله)

از زمان تولید اولین نسل از پیپت ها تا پیپت های امروزی، پیپت هایی وجود دارند که می‌توانند همزمان تنها یک نمونه مایع را انتقال دهند، که پیپت های تک کانال نامیده می‌شوند. اما با پیشرفت های سریع علوم زیستی، استفاده از پیپت های تک کانال ناکارآمد به نظر می آید. به عنوان مثال، اگر بخواهید یک پلیت یا ظرف آزمایشگاهی 96 خانه ای را پر کنید، (پلیت های 96 خانه ای پلاستیکی همان ظروف آزمایشگاهی هستند که دارای 96 خانه بوده و حجم مشخصی از مایعات را درون خود نگه می دارند.) باید هر 96 خانه را با یک پیپت تک کانال پر کنید.

اگر قصد دارید که هر 96 خانه را ب طور مداوم پر کنید، عملا خسته کننده است !

برای انتقال چندین نمونه مایع در یک عملیات چندین پیپت وجود دارد. یکی از این پیپت ها “Row guns” نامیده می شود. این پیپت دارای چندین کانال (6، 8، 12، 16، 24، 36، 48، 64 و 96) است.

کاربرد پیپت چند کاناله چیست؟

به عنوان مثال یک پیپت 8 کاناله می‌تواند 8 نمونه مایع را به طور همزمان منتقل کند. خرید پیپت های 8 کاناله و 12 کاناله در بین کاربران محبوبیت بیشتری دارد. بنابراین تنها یک سازنده برای پیپت 16 کاناله وجود دارد، زیرا کاربران این نوع پیپت زیاد نیستند.

نکات مهم هنگام استفاده از پیپت

برای استفاده از پیپت ها، ترفندهایی وجود دارد. یکی از رایج ترین مشکلاتی که بسیاری از افراد تازه کار را در استفاده از پیپت ها آزار می‌دهد، نحوه انتخاب دامنه و کنترل عملکرد است. در ادامه با برخی نکات مهم که هنگام بکار بردن این وسیله باید به آنها توجه داشته باشید را با هم بررسی خواهیم کرد.

نصب نوک پیپت

برای شروع کار و استفاده از پیپت ابتدا باید نوک پیپت را نصب کنید. اگر با نوک کوچک و جعبه شکل سروکار دارید، آن را به سمت چپ یا راست تکان دهید، سپس به آرامی (1-2 ثانیه) به سمت پایین فشار دهید یا بچرخانید. اگر با نوک پر حجم یا بزرگ سروکار دارید، آن را به آرامی (به مدت 1-2 ثانیه) در جهت پیپت فشار دهید. اگر این عملیات مهر و موم به درستی انجام نشد، لازم است نوک پیپت و لوله را مورد بررسی قرار دهید.

محدوده انتخابی پیپت آزمایشگاهی

به طور کلی، دامنه های پیپت بین 10% تا 100% موجود است. تجربه های عملیاتی نشان می دهد که بهترین و مطلوب ترین دامنه برای خرید پیپت دامنه های 35% تا 100% است.

کنترل کردن میزان انتقال مایعات

در طول فرآیند انتقال مایعات و استفاده از پیپت باید به تدریج از فشار انگشت شست خود کم کنید تا مایعات به طور مساوی و یکسان تقسیم شوند.

• پیپت آزمایشگاهی قادر است عمق و زاویه آسپیراسیون را کنترل کند:
• عمق مورد نیاز برای فرورفتگی نوک پیپت: عمق آسپیراسیون باید به حدی باشد که حجم پیپت مورد نظر حاصل شود و پیپت تا حد ممکن بتواند دیوار خارجی نوک را در تماس با مایع نگه دارد.

زاویه انتقال مایعات

در حین اجرای عملیات انتقال مایعات، باید پیپت را به صورت عمودی نگه دارید.

زمان انتقال مایع

پس از آزاد شدن انگشت، باید اجازه دهید تا نوک آن به مدت 3 الی 5 ثانیه در مایع بماند، سپس آن را خارج کنید.

ذخیره سازی

بعد از استفاده از پیپت باید آن را در حداکثرترین دامنه تنظیم کنید، سپس آن را آویزان کنید. (برای آویزان کردن آن می‌توانید از یک پایه مخصوص استفاده کنید یا آن را به به یک تیرآهن فلزی صندلی آزمایشگاه وصل کنید.)

ارلن مایر نام یکی از شناخته شده ترین ظروف و بالن های آزمایشگاهی است که شکلی مخروطی دارد و کاربرد وسیعی در آزمایشگاه ها دارد. ویژگی بارز آن در مخروطی بودن و باریک بودن دهانه آن است. دهانه لب دار ارلن مایر، خروج مواد را راحت تر کرده است. باریک بودن قسمت دهانه آن به شما اجازه می دهد تا برای نگهداری هوا، از یک درپوش استفاده کنید. ارلن مایر شامل ویژگی هایی است که آن را برای کار در آزمایشگاه بسیار مناسب کرده است. با ما همراه باشید تا با کاربرد های ارلن مایر آشنا شویم.

مهم‌ترین کاربرد ارلن مایر

ارلن مایر، اغلب برای هم زدن یا گرم کردن محلول ها استفاده شده و به طور هدفمند طراحی شده است تا برای چنین کار هایی مفید و به راحتی قابل استفاده باشد.

سایر موارد استفاده ارلن مایر عبارت اند از:

• اندازه گیری دوز آنالیز شیمیایی مواد
• مخلوط کردن یک ماده با مواد دیگر
• به عنوان محل کشت در میکروب های با محیط کشت مایع
• برای مخلوط کردن و همگن کردن مواد محلول در برابر مواد دیگر
• فرایند تیتراسیون

عملکرد ارلن مایر به چه صورت است؟

بالن ارلن مایر مزایای زیادی دارد. شما می توانید با استفاده از ارلن مایر با درپوش چوب پنبه ای یا لاستیکی، تبخیر مایعات ذخیره شده یا آلودگی های باکتریایی، شیمیایی و قارچی موجود در هوا را کاهش یا حذف کنید. به همین علت بسیاری از شیمیدانان و زیست شناسان برای ذخیره مواد شیمیایی یا تهیه کشت های جلبکی یا میکروبی از ارلن مایر استفاده می‌کنند.

این مزیت چیزی فراتر از یک استفاده خانگی یا آزمایشگاهی است!

بالن ارلن مایر در اندازه های مختلفی (از 50 میلی لیتر تا حجم های بیشتر) وجود دارد و این نشان دهنده قدرت انعطاف پذیری بالا آن است. برای ذخیره سازی طولانی مدت، همه مواد می توانند در اتوکلاو ریخته شوند.

ارلن مایر با درپوش چوب پنبه ای و لاستیکی

از چه جنس دری برای بالن ارلن مایر استفاده کنیم؟ چوب پنبه ای یا لاستیکی ؟

این سوال بسیاری از کاربران است. درپوش لاستیکی مهر و موم بهتری دارد و برای کاربرد ارلن در آزمایشگاه، توصیه می‌شود. انتخاب هر کدام از آنها بسته به سلیقه شخصی شما و نوع کاربردی که از ارلن انتظار دارید، دارد.

شما می‌توانید از سلفون برای جلوگیری از آلودگی های موثر استفاده کنید، اما ممکن است راحت نباشد. اگر می‌خواهید ظرف را در اتوکلاو استریل کنید، بهتر است از فویل آلومینیوم استفاده نمائید.

کاربردهای متنوع ارلن مایر توانسته است آنها را به یکی از ظروف پرکاربرد در آزمایشگاه های تحقیقاتی و صنعتی تبدیل کند.

شرکت تشخیص طبی ملک، انواع ارلن مایر در اندازه های مختلف و برای کاربرد های متفاوت را ارائه می‌دهد. شما می‌توانید با محصولات ما را مشاهده کرده و برای خرید ارلن مایر اقدام نمایید.

پتری دیش چیست؟

پتری دیش (petri dish) یک بشقاب استوانه ای کم عمق است که به طور معمول برای کشت میکروارگانیسم ها استفاده می شود. پتری دیش در دو نوع پلاستیکی و شیشه ای ساخته می شود.

برای استفاده ازاین ظروف علاوه بر تمیز بودن باید از استریل بودن آن هم اطمینان حاصل شود. هر دو جنس آن می توانند با استفاده از اتوکلاو استریل شوند و مجدداً مورد استفاده قرار گیرند.

این وسیله آزمایشگاهی به نام مخترع آن ژولیوس ریچارد پتری باکتری شناس آلمانی شناخته شده است. پتری دیش به دانشمندان کمک کرد تا میکروارگانیسم های بیشتر و جدیدتری را ببینند و آنها را بشناسند.

برای آشنایی با پتری دیش، بهتر است کمی هم پلیمر آگار رابشناسید.

آشنایی با پلیمر آگار

آگار پلیمری است که از زیر واحد های مختلف گالاکتوز و  انواع گونه های جلبک قرمز تشکیل شده است. اگرچه کاربردهای دیگری در آشپزی و دندانپزشکی نیز دارد ، اما نقش مهم و موثر آن در آزمایشگاه های میکروبیولوژی به عنوان محیط کشت برای انواع میکروارگانیسم ها ست.

آگار نسبت به مواد دیگر مانند ژلاتین، مزیت هایی دارد:

• در اثر مجاورت با میکروارگانیسم ها آسیب نمی بیند
• قوی تر و محکم تر از ژلاتین است

آگار درون پتری دیش قرار می گیرد و این دو باهم یک محیط کشت مناسب را برای میکروارگانیسم ها فراهم می کنند.

پتری دیش چگونه اختراع شد؟ سازنده ی آن چه کسی بود؟

جولیوس ریچارد پتری (1921-1852) به عنوان دستیار رابرت کخ در برلین در کارمند دفتر بهداشت و درمان امپریال بود. کخ  که میکروارگانیسم های وبا ،

سیاه زخم و سل را شناسایی کرد ، به همراه پاستور و لیستر ، یکی از “پدران میکروبیولوژی اواخر قرن نوزدهم” و “پدران نظریه جوانه ها” بود. وقتی پتری در سال 1877 به آزمایشگاه كخ آمد ، دستیاران آزمایشگاه از صفحات شیشه صاف برای کشت باكتریها استفاده می كردند. آنها باکتری ها را به همراه یک محیط کشت ژلاتینی در بالای شیشه می ریختند ، صفحات را لایه لایه می کردند و در آخر کل مجموعه را با یک لایه بزرگ شیشه ای می پوشاندند.

پتری تکنیک بهتری را پیشنهاد کرد: او یک ظرف دوتایی کوچکتر، گرد و با طرفین مسطح ساخت. یک از ظرف ها کمی بزرگتر از دیگری بود که به عنوان یک درب و یک محافظ استفاده می شد.

هنوز به طور دقیق مشخص نیست که چه چیزی به پتری کمک کرد تا بتواند این ظرف مخصوص را بسازد. یکی دیگر از نوآوری های حائز اهمیت او جایگزین کردن ژلاتین با آگار است.

ویژگی های پتری دیش

از مهم ترین ویژگی های پتری دیش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پتری دیش ها معمولاً دایره ای اند. بیشتر با قطرهایی از 30 تا 200 میلی متر و نسبت ارتفاع به قطر بین 1:10 تا 1:4 می باشد. البته پتری دیش ها در مدل چهارگوش یا مکعبی نیز تولید می شوند.
• این ظروف در گذشته فقط از جنس شیشه بودند. آنها غالباً از شیشه بورسیلیکات مقاوم در برابر حرارت در دمای 120-160 درجه سانتیگراد ساخته می شدند. ولی از سال 2010 نوع پلاستیکی پتری دیش ها هم وارد بازار شد.
• ظروف پتری (petri dish) اغلب یک درب شفاف کم عمق دارند  که شبیه به حالت خود ظرف ولی گسترده تر از آن است. درب های ظروف شیشه ای معمولاً مناسب هستند اما ظروف پلاستیکی ممکن است دارای درب هایی باشند که باعث خشک شدن محتویات کشت شده شود. از طرف دیگر ، برخی از نمونه های شیشه ای یا پلاستیکی ممکن است سوراخ های کوچکی در اطراف لبه داشته باشند ، یا دنده هایی در قسمت زیرین پوشش داشته باشند تا تهویه هوا بر روی سطح کشت امکان پذیر باشد و از تراکم آب جلوگیری شود.
• پتری دیش های کوچک ممکن است یک پایه بیرون زده داشته باشند که برای مشاهده نمونه در زیر میکروسکوپ کار را آسانتر کند.
• پتری دیش ممکن است در بخش پایینی اش دارای توری باشد که در اندازه گیری تراکم میکروارگانیسم های کشت شده کمک کند.

پتری دیش چه کاربردی دارد؟

پتری دیش ها به طور گسترده در علم زیست شناسی برای پرورش میکروارگانیسم هایی مانند باکتری ها ، مخمرها و …مورد استفاده قرار می گیرند. این ظروف برای ارگانیسم هایی که روی یک سطح جامد یا نیمه جامد رشد می کنند مناسب هستند.

پرورش میکرو ارگانیسم ها

محیط کشت اغلب یک صفحه آگار ، لایه ای به ضخامت چند میلی متر ژل آگار یا آگارز است که حاوی مواد مغذی مورد نیاز ارگانیسم (مانند خون ، نمک ، کربوهیدرات ، آمینو اسیدها) و سایر مواد مورد نظر (مانند رنگ ها ، نشانگرها و …) است. آگار و سایر مواد تشکیل دهنده آن در آب گرم حل می شوند و درون پتری دیش ریخته شده و باقی می مانند تا خنک شوند. پس از جامد شدن ، نمونه ای از ارگانیسم تلقیح می شود.

پتری دیش ها پس از آن، در حالی که ارگانیسم رشد می کند، ممکن است ساعت ها یا روزها در معرض مختل کننده ها قرار نگیرد ، آنها معمولاً پوشانده شده و یا وارونه قرار می گیرند تا خطر آلودگی ناشی از اسپورهای موجود در هوا کاهش یابد. برای کشت ویروس باید ابتدا تعداد باکتری ها در ظرف افزایش یابد تا امکان تلقیح ویروس در کحیط کشت را داشته باشیم.

میکروبیولوژی

پتری دیش را می توان با مواد نیمه جامد پر کرد که در داخل یا روی سطح آن می توان باکتری (یا سایر میکروارگانیسم ها) پرورش داد. این به میکروب شناس اجازه می دهد اندازه، شکل، رنگ و سایر شخصیت های کلنی های تشکیل شده را مشاهده کند. این مشاهدات به شناسایی گونه ها و تأمین سایر اطلاعات در مورد باکتری ها کمک می کند. کلنی کل رشد باکتری است و ممکن است به اندازه 10 ^ 10 سلول باشد و ممکن است با یک سلول شروع شده باشد.

تشخیص آلودگی

از کاربردهای پتری دیش ها می توان به تشخیص آلودگی محیط و وسایل اشاره کرد. این ظروف برای تشخیص محل آلودگی روی سطوح ، مانند پیشخوان ها و ظروف آشپزخانه ،  لباس، تجهیزات تهیه غذا یا پوست حیوانات و انسان به کار می‌روند.

پتری دیش ها همچنین برای کشت سلول های جدا شده از ارگانیسم های یوکاریوتی، روی آگار جامد یا در یک مایع استفاده می شود. در حالت دوم، سلول ها اغلب به عنوان لایه ای متصل به سطح پایین ظرف، در زیر محیط کشت رشد می کنند. از این ظروف برای مراحل اولیه جوانه زنی گیاه و رشد گیاهان بطور غیرمستقیم از سلولهای جدا شده استفاده می شود. ظروف پتری به دلیل سطح بزرگ زیادی که دارند، ظروف مؤثر برای تبخیر حلالها و خشک کردن رسوبات ، یا در دمای اتاق یا در فر و اجاق گاز هستند.

حشره شناسی

ظروف پتری ممکن است محفظه ای مناسب برای مطالعه رفتار حشرات و سایر حیوانات کوچک باشد.

کاغذ صافی،یک کاغذ نیمه تراوا(نیمه نفوذ پذیر) است که بصورت عمودی در مسیر یک شارّه قرار گرفته و در برابر عبور مایع یا هوا سد ایجاد می‌کند و در نتیجه سبب غربال شدن شارّه می‌شود. از کاغذ صافی برای جداسازی مواد جامد از مایعات(مثلا جداسازی شن و ماسه از آب) یا از هوا استفاده میشود. به طور کلی کاغذ صافی،تکه کاغذی ساخته شده از الیاف سلولزی است که به هیدروکلریک اسید یا هیدرو فلوئوریک اسید آغشته شده است.اگر کاغذ صافی را بسوزانید مقدار بسیارکمی خاکستر (کمتر از 0001/0 گرم ) باقی میماند.

ویژگی های عمده کاغذ صافی

کاغذ صافی دارای ویژگی های مختلفی میباشد. مهمترین ویژگی های کاغذ صافی عبارتند از:توانایی ترشوندگی(wet strength)،تخلخل(porosity)،توانایی احتباس ذرات(particle retention) ،دبی حجمی(volumetric flow rate)، سازگاری،کارایی و ظرفیت.

دو مکانیزم برای انجام عمل فیلتراسیون با کاغذ وجود دارد:فیلتراسیون حجمی و فیلتراسیون سطحی. در روش فیلتراسون حجمی،ذرات در بدنه کاغذ صافی به دام  می افتند و در  فیلتراسیون سطحی، ذرات، روی سطح کاغذ صافی به دام می افتند.

کاغذ صافی چگونه تولید می شود؟

با خمیر کاغذ های مختلفی میتوان کاغذ صافی تولید کرد.این خمیر کاغذ میتواند از از چوب نرم،چوب سخت،الیاف معدنی و .. باشد.برای کاغذ صافی های با کیفیت بالا،پالپ حلّال و الیاف در هم تابیده شده(mercerize) استفاده میشود.اغلب کاغذ صافی ها،در ماشین های کاغذ  کوچک ساخته میشوند که اندازه این ماشین ها برای کاغذ صافی های آزمایشگاهی،ممکن است به عرض 50 سانتیمتر باشد.

انواع کاغذ صافی

کاغذ صافی های آزمایشگاهی،فیلتر هوا،صافی قهوه و فیلتر های سوخت پرکابرترین انواع کاغذ صافی هستند.

فیلتر های هوا:

حتما این نوع از کاغذ صافی ها را در خودرو دیده اید.وظیفه ی کاغذ های صافی در خودرو ها،تصفیه هوایی است که برای احتراق به درون سیلندر ها رانده میشود.کاغذ صافی که برای این کار استفاده میشود،باید بسیار متخلخل باشد و وزنی بین 100 الی 200 گرم در متر مربع داشته باشد.به طور معمول برای ساخت کاغذ صافی با این ویژگی ها،از پالپ فیبر(fibrous pulp) استفاده میشود و در نهایت سطح کاغذ صافی را به مواد مقاوم در برابر رطوبت آغشته میکنند تا عمر آن افزایش یابد.

فیلتر قهوه:

فیلتر های قهوه از کاغذ کرپ  با وزن حدود 100 گرم بر متر مربع ساخته میشوند.کاغذ کرپ، باعث میشود که قهوه،آزادانه بین کاغذ صافی و قیف فیلتر،جریان یابد.مواد خام این نوع کاغذ صافی،اغلب فیبر چوب است.فیلتر های قهوه در اشکال و اندازه های مختلف ساخته میشوند تا در موقعیت های گوناگون،کارایی لازم را داشته باشند.

فیلتر سوخت:

کاغذ مورد استفاده برای فیلتر سوخت،یک کاغذ کرپ با تخلخل کنترل شده است . خمیر اولیه  این نوع کاغذ صافی،مخلوطی از چوب های فشرده و چوب های نرم است که وزن 50 تا 80 گرم در متر مربع دارد

کاغذ صافی آزمایشگاهی:

کاغذ صافی در آزمایشگاه ها بصورت گسترده ای در زمینه های مختلف زیست شناسی و شیمی کاربرد دارد.نوع کاغذ صافی مورد استفاده ،بسته به نوع عملیات و نوع مواد شیمیایی،متغیر است.

کاربرد های کاغذ صافی در صنعت

کاغذ صافی در صنایع مختلفی همچون صنایع غذایی، دارویی، لوازم آرایشی، معادن طلا، نفت و پتروشیمی، تولید شکر و … کاربرد فراوان دارد.

روش روغن کاری برای استفاده از بورت اسیدی به چه صورت است؟

پاسخ: بعد از برداشتن پیستون، ابتدا از یک تکه کاغذ یا پارچه برای تمیز کردن دیواره داخلی پیستون و خشک کردن بوش استفاده کنید. سپس با انگشت خود مقدار کمی وازلین بردارید و به دو سر انتهایی پیستون بزنید. اگر وازلین را در دو طرف سوراخ پیستون بزنید، باعث مسدود شدن آن می شوید. بعد از روغن کاری، پیستون را در بوش قرار دهید. چندین مرتبه آن را در همان جهت بچرخانید تا وازلین به طور مساوی شفاف شود. در مرحله آخر برای جلوگیری از لیز خوردن بهتر است با استفاده از باند پلاستیکی پیستون را در بوش ثابت نگه دارید.

نحوه آزمایش و تست برای استفاده از بورت اسیدی چگونه است؟

پاسخ: ابتدا پیستون را ببندید و آن را تا خط مشخصی پر از آب کنید، بعد به مدت 2 دقیقه در حالت عمودی قرار دهید. در مرحله بعد موارد زیر را بررسی کنید.

• آیا سطح مایع روی خط مشخص شده در حال ریختن است؟
• آیا در پایین بورت قطره آبی وجود دارد؟
• آیا در شکاف پیستون نشتی وجود دارد؟

اگر جواب« بله » بود، پس پیستون را بچرخانید و آن را در دمای 180 درجه به مدت 2 دقیقه رها کنید. بعد از مدت زمان مشخص شده، به پیستون سر بزنید. اگر نشتی آب همچنان وجود داشت، لازم است روش روغن کاری دوباره تکرار شود.

نحوه آزمایش و استفاده از بورت اولیه

پاسخ: پیستون را تا خط مشخص شده پر از آب مقطر کنید و به مدت 2 دقیقه آن را در حالت عمودی قرار دهید. اگر:

• سطح مایع از خط مشخص شده پایین تر آمد.
• آب از سر پیستون چکه می کند.
• نشتی وجود دارد.

از مهره های شیشه ای در لوله استفاده کنید. مهره هایی با اندازه مناسب انتخاب کنید و مجددا آزمایش را تکرار کنید. مهره های شیشه ای کوچک اند و احتمال نشتی آنها زیاد است. به همین علت کار کردن با آنها سخت است.

نحوه وارد کردن محلول برای استفاده از بورت اسیدی به چه شکل است؟

پاسخ: قبل از بارگیری، محلول موجود در داخل بطری را به خوبی تکان دهید تا اگر آب بر روی دیوار قوطی باقی مانده باشد، با محلول ترکیب شود. رطوبت باقی مانده در بورت باید به طور کامل از بین برود و مطمئن شد که غلظت محلول تغییری نخواهد داشت. برای اطمینان توصیه می شود بورت حاوی محلول را 2 الی 3 مرتبه بشویید. در مرحله اول حدود 10 میلی لیتر ( حدود 3/1 ) از محلول را آزاد کنید. در مرحله دوم برای شست نوک بورت از دهانه پایینی شروع کنید. البته برای اینکه محلول با دیواره داخلی لوله تماس نداشته باشد، پیستون را در قسمت بالا بورت ببندید و به آرامی بچرخانید. در مرحله آخر محلول را به طور کامل خارج کنید.

هشدار: برای جلوگیری از هجوم چربی پیستون به داخل لوله، از باز کردن آن خودداری کنید.

مراحل شستشو را 2 الی 3 بار تکرار کنید تا عدد بارگذاری «0» شود.

از روشی برای از بین بردن حباب در هنگام استفاده از بورت اولیه استفاده کنیم؟

پاسخ: برای از بین بردن حباب در هنگام استفاده از بورت اولیه، انجام مراحل زیر ضروری است.

• لوله را به سمت بالا خم کنید.
• مهره های شیشه ای تحت فشار قرار می گیرد.
• محلول از سر آن به بیرون می ریزد.
• حباب ها خارج می شوند.

در زمان استفاده از بورت اولیه معمولا حباب ها در مهره های شیشه ای پنهان می شوند. پس بررسی وجود حباب، باید مدتی صبر کنید و سطح مایع را روی 0.00 میلی لیتر تنظیم کنید.

روش صحیح تیتراسیون چگونه است؟

پاسخ: در هنگام تیتراسیون، حدود 2-1 سانتی متر از نوک بورت باید در دهانه لیوان آزمایشگاهی وارد شود. میزان تیتراسیون نباید سریع باشد و برای هر ثانیه حدود 4-3 قطره مناسب است. هنگامی که جریان تیتراسیون در حال انجام است، بورت را تکان دهید و دایره را به همان جهت بچرخانید. البته دایره را بدون هیچ لرزشی به جلو و عقب جابجا کنید تا محلول نریزد. زمانی که محلول به نقطه انتهایی رسید، حدود 1 یا نیم قطره اضافه کنید. در مرحله بعد محلول را با استفاده از بطری به سمت پایین هدایت کرده تا در بالون مخروطی فرود آید. حالا بالون را تکان دهید تا از رسیدن محلول به نقطه پایان مطمئن شوید.

چگونه عدد بورت را بخوانیم؟

• بعد از تزریق یا آزاد کردن محلول، حدود 30 ثانیه الی 1 دقیقه صبر کنید. (شامل تمامی مراحل می شود.)
• نحوه قرار گیری و استفاده از بورت باید به صورت عمودی باشد و با دو انگشت قسمت بالایی آن را نگه دارید.
• نقطه انتها برای محلول های روشن و بی رنگ همان پایین ترین لبه است. برای محلول های رنگی نیز بالاترین نقطه ای که دو طرف مایع قطع می شود، است.

نکات استفاده از بورت کدامند؟

پاسخ:

1. بعد از استفاده، محلول باقی مانده را در لوله ریخته و آن را با آب بشویید. در قسمت بالا آب مقطر اضافه کنید و برای پوشاندن آن از یک لوله آزمایش بزرگتر استفاده کنید.
2. اگر استفاده از بورت اسیدی را برای مدتی قطع کرده اید، بهتر است قسمت پیستون با کاغذ پر شود. اگر این نکته رعایت نشود، امکان باز کردن پلاگین سخت تر می شود. اگر از بورت قلیایی برای مدتی استفاده نمی کنید، باید از برق کشیده شود و مقداری پودر تالک نیز ذخیره شود.

انواع بورت کدامند؟

پاسخ: بورت ها بر اساس حجم به سه نوع ثابت، نیمه میکرو و میکرو و بسته به نوع ساختار به معمولی و اتوماتیک تقسیم می شوند.

اگر بورت دچار انسداد چربی شد، چه باید کرد؟

پاسخ: اگر برای استفاده از بورت در سوراخ پیستون چربی وجود دارد، می توانید با استفاده از یک سیم سبک آن را به آرامی خارج کنید. اگر سر انتهایی لوله مسدود شده باشد، ابتدا لوله را پر از آب کنید. در مرحله نوک لوله را درون آب داغ قرار دهید تا چربی ذوب شود و پیستون را به سرعت باز کنید و آن را با آب بشویید.