کاربرد بورت چیست؟
بورت به عنوان یکی از ابزارهای حجمی موجود در آزمایشگاه است که از آن برای تعیین دقیق مقدار نامشخصی از مایعات و محلول ها استفاده می کنند. ساختار آن شبیه یک لوله شیشه باریک و یکنواخت است که میزان مقیاس های مختلف روی لوله درج شده اند. برای کنترل میزان تیتراسیون نیز از انتهای گرد بورت استفاده می کنند.
در زمان تیتراسیون، لزومی به دقیق بودن مقدار مایع اضافه شده روی خط مقیاس نیست، البته این امر زمانی اجرا می شود که مقدار محلول به درستی خوانده شود. در حین انجام آزمایش، مقدار مایع موجود در لوله، قبل و بعد از تیتراسیون کمتر می شود. سوییچ موجود در انتهای بورت می تواند میزان جریان محلول را به طور موثری تحت کنترل قرار دهد. بعد از تیتراسیون می توان تیترن را به موقع متوقف کرد و مایع را وارد بالن های آزمایشگاهی کرد. برای صرفه جویی در زمان لازم برای انجام آزمایش می توان تیترنس را بعد از اتمام تیتراسیون اضافه کرد.
قبل از اضافه کردن محلول تیتراسیون، در صورتی که بورت به طور کامل خشک نشده باشد، باید آن را با تیترانت به مدت دوبار شستشو دهید تا تمام آلودگی های مایعی که به دیواره های بورت چسبیده اند، پاک شوند. از آنجایی که افشانک بورت باریک است، برای جلوگیری از نشت محلول تیتراسیون، لوله باید با دقت پر شود. برای پر کردن آن می توان از افشانک های بالایی بورت استفاده کرد.
بورت بعد از پر شدن نباید حباب داشته باشد. اگر حباب داشته باشد، از ابزارهایی مانند لاستیک یا مواردی که به شیشه آسیب نمی رسانند، استفاده کنید تا حباب ها از بین بروند. اگر هوا در کانال سوئیچ وجود داشته باشد، در این صورت باید شاخه را چندین بار پیچ دهید تا حباب ها تخلیه شوند. توصیه می شود که برای انجام آزمایش، بورت را به صورت عمودی نگه دارید و از عمودی نگه داشتن آن خودداری کنید تا عدد نهایی بدون خطا و به طور دقیق خوانده شود.
آموزش استفاده از بورت
به طور کلی بورت های آزمایشگاهی انواع مختلفی دارند. بورت های بدون درپوش، بورت های نشسته، بورت های پیستونی سه کاناله، بورت های دارای درپوش و بورت های دارای پیستون جانبی به عنوان زیرمجموعه های انواع بورت معرفی می شوند. اهمیت بورت های با درپوش و بدون درپوش بیشتر از بقیه است.
انتخاب بورت
اگر از دیدگاه تحمل گنجایش و زمان خروج مایع به دو بورت A و بورت B نگاه کنیم، می بینیم که بورت A تنها نیمی از بورت B است. افرادی که قصد دارند آزمایش های تجزیه و تحلیل شیمیایی که نیاز به دقت بالا در اندازه گیری دارند، انجام دهند، باید از بورت A استفاده کنند. اگر گنجایش بورت بیش از حد اندازه شود، تحمل گنجایشی رخ می دهد. پس برای جلوگیری از بروز هرگونه خطا در اندازه گیری نهایی، تکنسین باید از بورت های مطابق با استاندارد های محلول تیتراسیون استفاده کند.
لازم است بدانید که انتخاب بورت بسته به ماهیت محلول تایید می شود. معمولا همه ما می دانیم که تزریق محلول های قلیایی در یک بورت درپوش دار اصلا عاقلانه نیست. یک بورت بدون درپوش در صورتی محلول را خارج می کند که با لاستیک مانند پرمنگنات پتاسیم، اسید ید و نیترات نقره واکنش نشان دهد. این انتخاب ها دارای محدودیت هستند.
امروزه محققان چینی به تولید یک بورت پیستون دار پلاستیکی (PTFE) دست پیدا کرده اند که مایعات اسیدی و قلیایی در آن سازگار می شوند و می توان از آن در پروژه های آزمایشی زیادی استفاده کرد. اگر آزمایش بر روی محلول هایی باشد که به راحتی توسط نور تجزیه می شوند، باید از بورت های درپوش دار شیشه ای قهوه ای استفاده کرد.
نحوه استفاده از بورت آزمایشگاهی
مراحل استفاده از بورت در آزمایشگاه عبارت اند از:
- مراحل شستشو اولیه را اجرا کنید. برای تمیز کردن می توان از لوسیون حرفه ای استفاده و سپس آن را خشک کرد.
- نشت آب را حتما مورد بررسی قرار دهید. در صورت عدم وجود نشت آب، ابتدا دانه های شیشه و لوله های لاتکس موجود در بورت را بررسی کنید و اگر نیاز بود برای آنها جایگزین قرار دهید.
- پیستون و افشانک بورت بدون درپوش باید کاملا مطابقت داشته باشند. میزان سفتی و انعطاف پذیری پیستون باید مطابق با استاندارد ها باشد. اگر پیستون در طول آزمایش دچار نشتی یا انعطاف ناپذیری بود، آن را بردارید و خشک کنید. سپس مقداری وازلین، روغن یا گریس سیلیکون به آن بمالید.
- از کشیدن پیستون به سمت بیرون یا به سمت داخل در بورت درپوش دار به شدت خودداری کنید. زیرا انجام این امور منجر به نشتی مایع و در نهایت خطا در اندازه گیری می شود. در هنگام استفاده از بورت بدون درپوش، برای خارج کردن مایعات از شکاف کنار دانه های شیشه ای باید دانه ها را در یک دست نگهدارید و لوله لاتکس را به آرامی در یک دست بیرون بکشید.
- بورت ها باید قبل از تزریق مایع، کاملا تمیز شوند و در حین انجام فرایند تمیز کرد باید لوله پیستون یا لاتکس را به بیرون بکشید تا از تمیز بودن آن مطمئن شوید.
- زمانی که شمارشگر بورت را صفر کردید، ابتدا پورت جریان را بررسی کنید تا از عدم وجود حباب مطمئن شوید. برای جلوگیری از ایجاد هرگونه آلودگی، ارتفاع سطح مایع باید تا زیر خط مشخص شده باشد.
- در هنگام استفاده از بورت باید شمارشگر خارجی لوله را کاملا بشناسید و تمام روش های صحیح خواندن نتایج را فراگیرید. برای بهتر شدن وضوح گوژی سطح آب در بورت و مشاهده راحت تر نتایج از یک کمربند محافظ نور (به اندازه 1 میلی متر) زیر گوژی سطح آب در لوله استفاده می کنند.
- در شرایط عادی، میزان گنجایش اسمی اندازه گیری های شیشه ای معمول تنها در دمای استاندارد تایید می شود. اگر تغییرات بسیار زیادی در دمای خارجی داشته باشیم، باید درجه حرارت را اصلاح کرد.
