هیدرومتر

هیدرومتر چیست؟

هیدرومتر ابزاری است که برای اندازه گیری وزن مخصوص (یا چگالی نسبی) مایعات استفاده می‌شود. یعنی نسبت چگالی مایع به چگالی آب. یک هیدرومتر معمولاً از شیشه ساخته می‌شود و از یک ساقه استوانه ای و یک لامپ وزن دار (که با جیوه یا گلوله سرب پر شده است) تشکیل شده است تا آن را به صورت عمودی در مایع شناور سازد.

مایع مورد آزمایش در یک ظرف بلند (اغلب یک استوانه مدرج) ریخته شده و هیدرومتر به آرامی داخل مایع قرار داده می‌شود تا آزادانه شناور شود. نقطه تماس سطح مایع با ساقه هیدرومتر مشخص می‌شود. هیدرومترها معمولاً حاوی یک مقیاس در داخل ساقه هستند، به طوری که می‌توان وزن مخصوص را مستقیماً از روی آن خواند. مقیاس‌های مختلفی وجود دارد و بسته به زمینه مورد استفاده قرار می‌گیرد، که شامل وزن مخصوص (SG)، Baume، Twaddle و mg/L می‌شود.

انواع هیدرومتر

لاکتومتر

لاکتومتر، هیدرومتری است که برای آزمایش شیر استفاده می‌شود. وزن مخصوص (چگالی) شیر نشانه قاطعی از ترکیب آن نمی‌دهد زیرا شیر حاوی مواد مختلفی است که یا سنگین تر یا سبک تر از آب هستند. آزمایشات اضافی برای محتوای چربی برای تعیین ترکیب کلی ضروری است. لاکتومتر، محدوده 1.025 تا 1.035 گرم بر میلی لیتر را پوشش می‌دهد.

الکل سنج

الکل سنج، هیدرومتری است که برای تعیین قدرت الکلی مایعات استفاده می‌شود. الکل سنج فقط چگالی سیال را اندازه گیری می‌کند. فرضیات خاصی برای تخمین مقدار الکل موجود در مایع وجود دارد. الکل‌سنج‌ها دارای مقیاس‌هایی هستند که با درصد حجمی «الکل بالقوه» بر اساس وزن مخصوص از پیش محاسبه‌شده مشخص شده‌اند. قرائت “الکل بالقوه” بالاتر در این مقیاس ناشی از چگالی بیشتر است، که فرض می‌شود در اثر معرفی قندهای محلول ایجاد می‌شود. یک قرائت قبل و بعد از تخمیر انجام می‌شود و مقدار تقریبی الکل با کم کردن قرائت پس از تخمیر از قرائت قبل از تخمیر تعیین می‌شود.

ساکارومتر (قند سنج)

قندسنج، هیدرومتری است که برای تعیین میزان قند موجود در محلول استفاده می‌شود. قند سنج در درجه اول توسط صنایع نوشیدنی و همچنین می‌توان از آن در صنایع بستنی و آبمیوه استفاده کرد. این وسیله، شامل یک لامپ شیشه ای بزرگ با ساقه نازک است که روی آن علامت هایی برای اندازه گیری چاپ شده اند. سطح قند را می‌توان با خواندن مقداری که سطح مایع از مقیاس عبور می‌کند تعیین کرد. قند سنج نیز بر اساس اصل شناوری کار می‌کند. محلول با محتوای قند بیشتر، چگال تر است و باعث می‌شود لامپ در سطح بالاتری شناور شود. قند کمتر باعث چگالی کمتر شده و در نتیجه، لامپ شناور در مایع پایین تر رود.

هیدرومتر دماسنج دار

این هیدرومتر، در قسمت شناور خود، یک دماسنج دارد. برای اندازه‌گیری چگالی فرآورده‌های نفتی، مانند روغن‌های سوختی، بکار می‌رود.

هیدرومتر خاک

این هیدرومتر در تجزیه و تحلیل خاک مورد استفاده قرار می‌گیرد. در صورتی هیدرومتر برای تجزیه و تحلیل خاک انتخاب می‌شود که اندازه دانه ها برای آنالیز الک خیلی کوچک باشد.