پیپت پاستور شیشه ای بلند و کوتاه نرمکس پرتغال

پیپت پاستور که یکی از لوازم شیشه ای عمومی آزمایشگاه است، برای جابجایی حجمی از محلول از یک ظرف به ظرف دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین از این وسیله در کلینیک های باروری برای انتقال تخمک از یک ظرف به ظرف دیگر استفاده می‌شود. پیپت های پاستور شیشه ای آزمایشگاهی از دیرباز ابزاری ضروری در تحقیقات علمی و محیط های مختلف آزمایشگاهی بوده اند. این لوله های شیشه ای باریک، برای تسهیل انتقال دقیق و کنترل شده مایعات طراحی شده اند.

پیپت پاستور شیشه ای نرمکس (NORMAX) در اندازه های مختلف کوتاه (به طول 150 میلی متر) و بلند (به طول 230 میلی متر) عرضه میشود. پیپت پاستور شیشه ای، به گونه ای ساخته میشود تا دارای قیمت مناسبی بوده و یکبار مصرف باشد. البته تا وقتی که لوله ی شیشه ای آسیب نبیند، میتوان پیپت پاستور شیشه ای را بارها شست و دوباره استفاده کرد.

معمول ترین انواع شیشه استفاده شده برای ساخت پیپت پاستور شیشه ای، دو نوع شیشه ی بروسیلیکات و شیشه های سودا لایم هستند. شیشه های سودا لایم نسبت به شیشه های بروسیلیکات، مقاومت کمتری در برابر حرارت نشان میدهند. استفاده از شیشه های سودا لایم، سبب کاهش قیمت پیپت پاستور شیشه ای میشود.

پیپت پاستور شیشه ای ساخته شده از شیشه سودا لایم (Soda lime glass)، جایگزین باکیفیتی برای پیپت های پلاستیکی هستند. از پیپت پاستور شیشه ای برای انواع کاربرد های پزشکی، ژنتیکی، میکروبیولوژی (microbioloy)، تست دارویی و سرولوژی (serology)  استفاده میشود. پیپت پاستور شیشه ای نرمکس، دارای مقاومت خوبی در برابر تغییرات دمایی بوده و به خوبی در برابر مواد شیمیایی مختلف اعم از اسید ها و مواد قلیایی مقاومت میکند و خطر آلوده شدن نمونه ها را کاهش میدهد. علاوه بر این، از مقاومت بالایی در برابر حرارت و فشار بالا برخوردار بوده و برای استریل کردن آن، میتوانید از فرایند اتوکلاو استفاده کنید.

یک اشتباه رایج!

بصورت عمومی و به اشتباه، پیپت پاستور شیشه ای (Glass Pasteur Pipette) به نام پیپت قطره چکان  (Dropping Pipette) هم نامیده می‌شود. در صورتیکه،‌ پیپت پاستور در بخش IVF بیمارستان ها و کلینیک ها به منظور جابجایی تخمک استفاده می‌شود و پیپت قطره چکان، برای انتقال محلول در صنایع دارویی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

تاریخچه پیپت پاستور

همانطور که از اسم پیپت پاستور پیداست، مخترع این وسیله کاربردی، دانشمند فرانسوی، لوئی پاستور است. جدا از فعالیت های ارزنده ی او در حوزه ی پاستوریزاسیون (pasteurization)، برای انجام تحقیقات حوزه پزشکی و تئوری میکروب، برای او بسیار بود که همه ی نمونه های آزمایشی، تمیز و بدون میکروب حفظ شوند. از این رو، او این نوع از پیپت را اختراع نمود. این وسیله، صرفا برای جلوگیری از آلودگی نمونه ها، در هنگام انتقال مقادیر کم از مایعات طراحی شده است.

طراحی پیپت های پاستور

پیپت های پاستور شیشه ای آزمایشگاهی، از یک لوله شیشه ای بلند و نازک با انتهای مخروطی و یک دهانه کوچک در بالا تشکیل می‌شوند. آنها در طول ها و ظرفیت های مختلف برای قرار دادن حجم های مختلف مایع در دسترس هستند. انتهای مخروطی امکان آسپیراسیون و توزیع کنترل شده مایعات را فراهم کرده و دهانه ی بالایی، اتصال آسان به حباب یا لوله (جهت انتقال مایع) را تسهیل می‌کند.

ساختار شیشه ای پیپت پاستور چندین مزیت دارد. شیشه از نظر شیمیایی خنثی (بی اثر) بوده و با طیف وسیعی از مواد شیمیایی سازگاری دارد.شفاف بودن شیشه، امکان نظارت بصری سطوح مایع را در حین کار با پیپت فراهم می‌سازد. علاوه بر این، پیپت های شیشه ای می‌توانند دماهای بالا را تحمل کنند. این قابلیت، آن ها را برای آزمایش هایی که شامل استریلیزاسیون حرارتی هستند، مناسب می‌کند.

روش کار پیپت پاستور شیشه ای

پیپت پاستور شیشه ای همانند اغلب پیپت ها از مکانیزم ایجاد خلاء برای کنترل جریان مایعات استفاده میکند. پیپت پاستور شیشه ای با ایجاد خلاء بالاتر از فضایی که مایع باید آن را پر کند و سپس با آزاد کردن این خلاء ، مایع را به سمت بالا میکشد. این عملکرد بسیار ساده، پیپت پاستور شیشه ای را به یکی از پرکاربرد ترین ابزار های آزمایشگاهی تبدیل نموده است.

مزایای پیپت پاستور شیشه ای

پیپت های پاستور شیشه ای آزمایشگاهی مزایای متعددی نسبت به سایر ابزارهای جابجایی مایعات دارند. ساختار شیشه ای آنها از مقاومت شیمیایی بالایی برخوردار بوده و با طیف گسترده ای از مواد سازگار است. شفافیت شیشه، نظارت بصری سطوح مایع را تسهیل کرده و دقت کار با پیپت را افزایش می‌دهد. پیپت های شیشه ای را می توان از طریق اتوکلاو یا شعله ور کردن نیز استریل کرده و امکان استفاده از آنها را در محیط های استریل فراهم نمود.

محدودیت های پیپت پاستور

با این حال، توجه به این نکته مهم است که پیپت های پاستور محدودیت هایی نیز دارند. آنها در درجه اول برای جابجایی حجم های کوچک، معمولاً از میکرولیتر تا میلی لیتر، مناسب هستند. اقدام به جابه‌جایی حجم های بیشتر از این محدوده با پیپت های پاستور، ممکن است در مقایسه با روش های جایگزین، دقت کمتری داشته و زمان بر باشد. علاوه بر این، پیپت های شیشه ای شکننده بوده و در صورت استفاده نادرست یا افتادن، می‌شکنند. بنابراین باید در نگهداری و استفاده از آن ها دقت نمود.

کاربرد های پیپت پاستور شیشه ای

پیپت پاستور شیشه ای همانند اغلب پیپت ها از مکانیزم ایجاد خلاء برای کنترل جریان مایعات استفاده میکند. یعنی با ایجاد خلاء بالاتر از فضایی که مایع باید آن را پر کند و سپس با آزاد کردن این خلاء ، مایع را به سمت بالا میکشد. این عملکرد بسیار ساده، این وسیله را به یکی از پرکاربرد ترین ابزار های آزمایشگاهی تبدیل نموده است.

پیپت پاستور شیشه ای ابزار بسیار مناسبی برای انتقال مایعات از یک ظرف به ظرف دیگر ، از بین بردن مایع از مواد خشک کننده یا ذغال فعال (activated charcoal)، بارگیری نمونه ها بر روی صفحه نمکی IR و … است.

پیپت پاستور شیشه ای در موارد زیر کاربرد فراوانی دارد:

الف) جهت انتقال مقادیر دقیق و کم از مایعات از ظرفی به ظرف دیگر

ب) انتقال های غیر حجمی و سریع

پ) استفاده در مراکز درمان ناباروری ( IVF pasteur pipette) جهت انتقال تخمک ها

ت) استفاده جهت انتقال نمونه های خون و ادرار و یا توزیع دقیق دارو ها در آزمایشگاه های بالینی

روش استفاده از پیپت پاستور شیشه ای

روش استفاده از پیپت پاستور شیشه ای، بسیار ساده است. ابتدا باید حباب یا لوله ( از جنس لاستیک یا لاتکس) را به سر پیپت وصل کنید. دقت کنید که نباید حباب را آنقدر فشادر دهید تا حباب از قسمت بالای پیپت پاستور که مخصوص نصب حباب است، پایین تر بیاید. حباب سر پیپت را با انگشت شست خود فشار داده و سر پیپت پاستور را بصورت عمودی روی سطح مایع فرو کنید. سپس به آرامی فشار را از روی حباب پلاستیکی برداشته و اجازه دهید مایع در پیپت پاستور شیشه ای بالا رود. پس از اینکه فشار بطور کامل از حباب پلاستیکی برداشته شد (حباب پلاستیکی به حالت اولیه بازگشت) و مقدار مناسبی از مایع در پیپت جای گرفت، پیپت را در ظرف گیرنده وارد کرده و دوباره حباب پلاستیکی را فشار دهید تا مایع از پیپت پاستور خارج شود.

استفاده صحیح از پیپت پاستور شیشه ای

پیپت پاستور شیشه ای به گونه ای تولید میشود که قیمت کمی داشته و بتوان آن را بصورت یکبار مصرف استفاده نمود. بنابراین بهتر است که از هر پیپت پاستور، فقط یکبار استفاده کنید. هر چند که میتوان تا زمانیکه لوله شیشه ای پیپت آسیب ندیده است، پس از هر بار استفاده، آن را شست و دوباره استفاده کرد.

پیپت پاستور شیشه ای هم در زمان برداشتن نمونه و هم در زمانی که پیپت حاوی نمونه است، باید بصورت عمودی نگه داشته شود. هرگز وقتی که پیپت پاستور شیشه ای حاوی نمونه است، آن را کج نکنید. همواره پیپت پاستور شیشه ای را طوری نگه دارید که قطعه لاستیکی سر پیپت، در بالا بوده و قسمت نازکتر شیشه ی پیپت پاستور، در پایین قرار داشته باشد.

شکل a ، طریقه صحیح پرکردن پیپت پاستور شیشه ای را نشان میدهد. پس از اینکه پیپت پاستور را پر کردید، آن را به شیوه نشان داده شده در شکل b در دست نگه دارید. هرگز پیپت پاستور حاوی نمونه را مانند شکل c در دست نگیرید.

همانطور که اشاره شد، هرگز یک پیپت پاستور شیشه ای حاوی نمونه را بصورت افقی یا وارونه در دست نگیرید. زیرا این کار باعث میشود که نمونه به سمت قسمت لاستیکی حباب شکل، حرکت کند که یعنی :

الف) حباب سر پیپت پاستور شیشه ای آلوده شده و نباید دیگر استفاده شود. اگر به استفاده کردن از آن ادامه دهید، به زودی تغییر رنگ داده، ترک خورده و خراب میشود.

ب) اگر یک پوار لاستیکی آلوده را دوباره استفاده کنید، ممکن است سبب آلودگی نمونه داخل پیپت پاستور شیشه ای شود.

پ) ممکن است همکاران شما در آزمایشگاه بدون اطلاع، حباب لاستیکی را بدون دستکش در دست گرفته و در نتیجه پوست آن ها به مواد شیمیایی آلوده گردد.

آیا پیپت پاستور شیشه ای را میتوان چندین بار استفاده کرد؟

شما در دو مورد میتوانید پیپت پاستور شیشه ای دوباره مورد استفاده قرار دهید:

الف) اگر از پیپت فقط برای انتقال حلّال استفاده کرده اید، میتوانید آن را خشک کرده و دوباره استفاده کنید.

ب) میخواهید یک مایع را چندین بار با پیپت انتقال دهید. یعنی در حال انتقال یک مایع یکسان در دفعات مختلف هستید. در این حالت، وقتی از پیپت استفاده نمیکنید، پیپت پاستور شیشه ای را بصورت عمودی داخل یک ظرف شیشه ای تمیز ( مانند لیوان یا فلاسک ارلن مایر) قرار دهید.

اگر لوله پیپت شکسته و دیگر نمیتوان از آن استفاده کرد، هر گونه مواد شیمایی داخل پیپت را شسته، مواد شیمایی را در ظرف زباله مناسب ریخته و سپس پیپت را بهمراه زباله های شیشه ای دور بریزید.